Γάλλος συγγραφέας, ποιητής, δοκιμιογράφος και κριτικός γεννήθηκε στις 21 Νοεμβρίου 1869 στο Παρίσι. Γόνος Ουγενότων, και η πρώτη του εμφάνιση αρχίζει δειλά από το Συμβολισμό. Μετά τις σπουδές του στο Παρίσι στις κοινωνιολογικές επιστήμες θα ζήσει για μια διετία στη Βόρεια Αφρική κι εκεί θα μεταλλαγεί ριζικά η πνευματική του πορεία.
Γνωστός περισσότερο θα γίνει με τις δοκιμιακές του μονογραφίες αρχίζοντας από τη ψυχογραφική του μελέτη για το μεγάλο Ρώσο συγγραφέα, Ντοστογιέφσκι και συνεχίζοντας με τον ολύμπιο, Γερμανό ποιητή, Γκαίτε. Ακόμη θα τον απασχολήσουν οι συμπατριώτες του ποιητές κύρια ο Κάρολος Μπωντλαίρ, Βερλαίν κ. ά, ενώ παράλληλα θα μεταφέρει στη γλώσσα του έργα του Σαίξπηρ, Κόνραντ, του Ινδού Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ και πολλά στοιχεία από τον μεσουρανούντα Αμερικάνο ποιητή των «Φύλλων Χλόης» Ουίτμαν. Στη συνέχεια θα στραφεί στη κεντρικό-ευρωπαϊκή, αναπτυσσόμενη λογοτεχνική πρωτοπορία, μεταφέροντας στη γλώσσα του κείμενα του Φρανς Κάφκα κι αναλύσεις του έργου του «Δίκη» (Der Prozess).
Το 1909 θα ξεκινήσει την έκδοση του γνωστού περιοδικού Nouvelle Revue de France, με το οποίο θα γίνει ευρύτερα γνωστός. Και θα αποκτήσει πολύ καλή φήμη στη χώρα του.
Από τα πολύ γνωστά του μυθιστορήματα αξίζει να αναφερθούν οι «Ανήθικοι», «Η Στενή Πύλη», « Τα υπόγεια του Βατικανού», «Τα Κάλπικα Νομίσματα», « Η Ιερατική Συμφωνία» κι ο «Θησέας. Από τα σημαντικότερα ποιητικά του έργα είναι μια «Ποιητική Αυτογραφία» των τελευταίων του χρόνων. Το θεατρικό του ο «Βασιλιάς Καντουλέ» είναι από τα καλύτερά του.
Για τη συνολική του προσφορά στα γράμματα τιμήθηκε από τη Σουηδική Ακαδημία με το βραβείο Νόμπελ το 1947.
Τέσσερα χρόνια μετά, διάσημος στη χώρα του αλλά και σε όλη την Ευρώπη άφησε τη τελευταία του πνοή στο γραφείο του στις 19 Φλεβάρη 1951 στο Παρίσι.
ΣΕΠΤΕΜΒΡΗΣ
Αύριο νωρίς κατά τη θάλασσα θα ταξιδέψουνε τα πάθη μου
Σαν τον υπάκουο βοσκό οδηγημένος απ΄ την αγέλη του
Αύριο τα πάθη μου θα πορευτούν στην όχθη του μεγάλου ποταμού
Που όλη τη νύχτα ακουρμαζόμαστε το βογκητό του στα όνειρά μας
Ακόμα μια στιγμή θα αναμένω. Σύντομα θα προβάλει η αυγή.
Η ατελεύτητη πορεία της νύχτας συνεχίστηκε
Δε λέει-ευτυχώς - να σταματήσει. Θα περιμένουμε..
Ναι, ας περιμένουμε, σύντομα θα έρθει το χάραμα
Κι ακόμα πιο γρήγορα στον σκιερό τον άμμο
Τον πλημμυρισμένο απ΄ τη θαλάσσια αναταραχή
Γεμάτο ακόμα θαλάσσια βότανα κι αλάτι
Κι ακόμα οστά παλιά και ξεπλυμένα απ΄ τους αφρούς
Που το ανήσυχο πνεύμα επέλεξε για να ΄χει
Σήμερα το πρωί τις πρώτες τήξεις
Που το παιχνίδι των σκέψεων και τύψεων θα διαβούν
Και ακόμη των βουερών των σκέψεων την αλλόκοτη συμφωνία
Θα θρυμματίσουν κοντοθωρώντας την ορμή των πάγιων
Γεγονότων καθώς θα στύβονται στα περιβόλια της απουσίας
Για μια αδειανή χαρά
Και πάλι το παιχνίδι των σκέψεων της νύχτας της στενάχωρης
Να΄ βρει τους δαντελένιους ήχους..
Ελάτε όλα τα πάθη μου, στης θάλασσας την άμπωτη τρεχάτε,
έφτασε το χάραμα,
η αρχή των επώδυνων ονείρων κοντά μας είναι…
Δώστε μου το αδελφικό χέρι να βοηθηθώ για να σταθώ ορθός
Και μαζί σας να τρέξω κάτω στης καταβολής μας τ ακρογιάλια
Να΄ βρω τις μνήμες εκεί, ξεκούραστες, να ξαποστάσω...
Αυτό και μόνο δέομαι όλη την εποχή της ασωτίας μου!
THOMAS STEARNS ELIOT
Ο πιο πρωτοπόρος Άγγλος ποιητής, δραματουργός και δοκιμιογράφος αμερικανικής καταγωγής, γεννήθηκε στις 26-4-1888 στο Σαιν Λιούις του Μισούρι. Γόνος προτεστάντη ιερέα, που μετανάστευσε στην Αμερική τον 18ο αιώνα. Τα πρώτα του ποιήματα δημοσίευσε μόλις 19χρονος σε περιοδικό, που έβγαζε το πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ.
25χρονος διορίζεται επιμελητής στο πανεπιστήμιο και θα διδάξει φιλοσοφία. Σπούδασε στη συνέχεια στο πανεπιστήμιο του Παρισιού και τέλος στην Οξφόρδη, Αγγλική Λογοτεχνία, Σανσκριτικά κι Ανατολική Φιλοσοφία. Θα μείνει για πάντα στην Αγγλία, στο μεταξύ το 1915 θα παντρευτεί και την ίδια χρονιά θα εκδώσει τα πρώτα του ποιήματα. Είναι η ποιητική συλλογή «Ύμνος στην Αγάπη του Γ. Άλφρεντ Προύφροκ». Θα εργαστεί ως συντάκτης στο περιοδικό «Εγωιστής» και λίγο αργότερα θα βρει θέση αρχισυντάκτη στο γνωστό περιοδικό «Νέο Κριτήριο» Από το 1919 συνεργάζεται με τους «Τάιμς» στο «Λογοτεχνικό Παράρτημα», ασχολούμενος κύρια με άρθρα, επιφυλλίδες και δοκίμια για την ποίηση και λογοτεχνία.
Εκείνα τα χρόνια θα γνωριστεί με τον Αμερικανοεβραίο ποιητή Έζρα Πάουντ και θα δημοσιεύσει πολλά του ποιήματα στην «Καθολική Ανθολογία» του. Εργάστηκε για κάποιο χρονικό διάστημα στη Τράπεζα «Λόϋδ» ως συντάκτης οικονομικού περιοδικού, αλλά γρήγορα θα εγκαταλείψει αυτή τη συνεργασία για να ασχοληθεί και πάλι με το περιοδικό «Νέο Κριτήριο», με το οποίο θα συνεργαστεί κάπου μια δεκαπενταετία.(1923-1939)Από το περιοδικό αυτό θα παρουσιάσει και το σημαντικό του έργο, «Έρημη Χώρα»(1925), που έμελλε να ταράξει τα νερά στην Ευρωπαϊκή ποίηση και να ανοίξει καινούργιους δρόμους. Πολλοί ήταν εκείνοι που αντέδρασαν στο νεωτεριστικό πνεύμα της ποιητικής του Έλιοτ, μα όταν του απονεμήθηκε το βραβείο «Δάταλ» με 2000 δολάρια, άρχισε η αντίστροφη μέτρηση της ποιητικής του αναγνώρισης και σχεδόν καθολικής παραδοχής στον κύκλο των κριτικών. Το 1925 θα αναλάβει διευθυντής του εκδοτικού οίκου Faber and Faber απ΄ όπου για πολλές δεκαετίες προσανατόλιζε συστηματικά τα ποιητικά πράγματα στην Ευρώπη κι όχι μόνο. Να αναφέρω εδώ πως και στην Ελλάδα, μετά τη μετάφραση της ποίησής του από το Γ. Σεφέρη επέδρασε σημαντικά στην εξέλιξη της Νέας Ελληνικής Ποίησης..
Το 1928 προσχωρεί στην Αγγλικανική Εκκλησία για να καταστεί στη συνέχεια ένα από τα πιο δραστήρια ηγετικά στελέχη του Αγγλικανισμού.
Στα 1930 θα δει το φως η «Τετάρτη των Τεφρών» και το 1943 θα εκδοθούν τα «Τέσσερα Κουαρτέτα», ενώ νωρίτερα θα κυκλοφορήσουν τα θεατρικά του «Φόνος στο Καθεδρικό Ναό»,(1935),«Οικογενειακή μάζωξη» (1939), «Κοκτέιλ Πάρτι»(1950), «Υπάλληλος Εμπιστοσύνης»(1954), «Γερασμένος Πολιτικός»,(1958). Τα δοκίμια, οι επιφυλλίδες του, τα κριτικά του άρθρα πάμπολλα, μα κύρια η επίδρασή του στη Νεώτερη Ευρωπαϊκή Ποίηση τεράστια. Κοντολογίς αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο, πάνω στον οποίο οικοδομήθηκε.
Όλα αυτά εκτιμώντας η Σουηδική Ακαδημία δε μπορούσε παρά να το επιβραβεύσει, έτσι το 1948 του απένειμε το βραβείο Νόμπελ… Ο μεγάλος -πολιτογραφημένος πια και Βρετανός - ποιητής Τ. Σ. Έλιοτ, πέθανε στις 4 Γενάρη 1965.
ΤΕΤΑΡΤΗ ΤΩΝ ΤΕΦΡΩΝ(ΚΑΘΑΡΗ ΔΕΥΤΕΡΑ)
Αφού δεν ελπίζω να επιστρέψω, γιατί δεν επιτρέπεται να ελπίζω
Αφού σε επιστροφή δεν ελπίζω
Δεν επιθυμώ ό,τι αυτός έχει και το έχει από ανάγκη
(Για πιο σκοπό λοιπόν γερο-αετέ ορέγεσαι το αιώρημα;)
Για ποιο σκοπό λοιπόν το πένθος
Για τη νεκρή δύναμη και τη συνηθισμένη κτήση;
Διότι δεν ελπίζω δοκιμάζω και πάλι
Τη σφαλερή δόξα της επιστημονικής μνήμης
Διότι δε σκέπτομαι
Γιατί το αναγνώρισα, μου παραμένει άγνωρο.
Κάντε αλήθεια μια, που πέρα εκεί ρέει
Γιατί πάντοτε ποτιζόμουν. Εκεί που δέντρα ανθίζουν και το αρχέγονο πηγάζει, εκεί δεν ισχύει πάλι η επάνοδος..
Και διότι ξέρω, ο χρόνος πάντα χρόνος μένει
Κι ο χώρος, χώρος είναι, ειδάλλως ό,τι για αληθές ισχύει
Αληθεύει μόνο για το καιρό του και στο ίδιο μέρος
Ειδάλλως όχι...Κι εγώ περιορίζομαι στο μακάριο πρόσωπο
και είμαι χαρούμενος, ότι τα πρόσωπα είναι αυτά που είναι
περιορίζομαι στο λόγο-διότι δεν επιτρέπεται να ελπίζω
κι επιστρέφω για ακόμα μια φορά και ακριβώς για αυτό χαρούμενος αισθάνομαι κι οφείλω κάτι να δημιουργήσω
Και παρακαλώ το θεό, οφείλω να ξεχάσω
Ότι μέρα νύχτα μέσα μου ανακυκλώνομαι, σημαίνοντας εδώ κι εκεί..
Διότι δε μου επιτρέπεται να ελπίζω για επάνοδο
Ας μείνει αυτός ο λόγος για ότι συνέβη και πια δε θα συμβεί
Ας είναι η απόφαση για μας μια άτεγκτη ενοχή...
Σωτήρης Ε. Γυφτάκης
Συγγραφέας
Από το βιβλίο "ΕΝΟΣ ΑΙΩΝΑ ΝΟΜΠΕΛΙΣΤΕΣ ΠΟΙΗΤΕΣ"