Το 1962 η θαλάσσια αύρα του Παγασητικού κόλπου γεννάει στα παράλια του Βόλου έναν ποιητή κάνοντας (όχι δειλά) την εμφάνισή του στα γράμματα. Η Σεληνοφώτιστη νύχτα που τον συνόδευε του άφησε σημάδι στη καρδιά ν’ αγαπήσει πολύ την ποίηση. Αυτό το σημάδι τον οδήγησε να γράψει τη πρώτη ποιητική συλλογή με τίτλο «ΦΩΝΕΣ ΣΕ ΠΕΝΤΑΓΡΑΜΜΟ». Μέσα στις σελίδες της ποιητικής συλλογής ξεχωρίζουμε:
• ΝΥΧΤΑ ΣΕΛΗΝΟΦΩΤΙΣΤΗ
Ποιος το ’δε όταν σ’ αντάμωσε στη μακρινή του στράτα
ο ήλιος μια φορά,
κι ολομεσίς στο μέτωπο σε φίλησε, αστρομμάτα, μελαχρινή Κυρά!
Κι απόμεινε το φωτεινό απ’ τα χείλη του σημάδι
Σελήνη γελαστή, καθώς στο μέτωπο φορεί αστραφτερό πετράδι τσιγγάνα σε γιορτή.
Δίκαια ο ποιητής έδωσε στην πρώτη του ποιητική συλλογή τον τίτλο «ΦΩΝΕΣ ΣΕ ΠΕΝΤΑΓΡΑΜΜΟ» το μέτρο του λόγου είναι μια στοίχιση μουσικότητας.
• ΗΛΙΟΒΑΣΙΛΕΜΑ
Ο ήλιος βασιλεύει αυτοκράτορας.
Γίνεται βασιλιάς και παντοκράτορας.
Μα ωστόσο,
ούτε τη μέρα δεν μπορεί να σταματήσει
που αργοβυθίζεται στη ματωμένη δύση,
κι ούτε τη νύχτα με το φως του να νικήσει
καθώς αυτή την πλάση πάει να καταχτήσει.
• ΔΕΙΛΙΑ
Δειλός στο πέρασμά σου
θα σκύβω το κεφάλι•
τι είναι για με η ματιά σου
τ’ ονείρου παραζάλη…
Γλυκό ένα καρδιοχτύπι
–φωτιά τα δυο μου χείλη–
και διάφανη μια λύπη
θα με κερνά το δείλι…
Ποτέ δε θα τρυγήσουν
τα χείλη μου φιλί
μόνο για σε θ’ ανθίσουν
τρεις στίχοι μου δειλοί…
Την ίδια χρονιά (1962) μας στρώνει μεσημεριού τραπέζι και μας σερβίρει τη γεύση μιας δεύτερης ποιητικής συλλογής με τίτλο
«ΦΩΝΕΣ ΧΩΡΙΣ ΠΕΝΤΑΓΡΑΜΜΟ».
Ο ποιητής μπορεί να θέλει να μας βάλει σε σκέψεις γιατί τώρα επιλέγει οι φωνές του είναι χωρίς πεντάγραμμο, όμως ας μας επιτρέψει να έχουμε τη δική μας άποψη ότι: το μέτρο του λόγου του είναι μια στοίχιση μουσικότητας. Ας διαβάσουμε δείγματα από αυτή τη συλλογή.
• ΑΙΡΕΣΗ
Και τώρα,
πως θ’ ανάψουμε τις λαμπάδες μας;
Κληρονομήσαμε τον άνεμο που σβήνει τις μικρές φλόγες.
Κληρονομήσαμε τον άνεμο π’ ανάβει τις μεγάλες πυρκαγιές.
Μα εμείς δεν πλαστήκαμε για την κληρονομιά της φωτιάς…
Τουλάχιστο ας μετρηθούμε.
Αν είμαστε πολλοί
μπορεί να κάνουμε μια δική μας πολιτεία.
Αν είμαστε λίγοι
μπορεί να γίνουμε οι εκλεκτοί!
• ΕΠΙΜΟΝΗ
Ο ήλιος πυρπολεί τις ελπίδες και τους πόθους μου,
μα εγώ επιμένω να προχωρώ φλεγόμενος.
Χαράκωσε τα χείλια το λιοπύρι
σαν χαρακιές σε μαρμαρένιο στόμα πηγαδιού.
Τα βήματά μου ερειπωθήκαν κυνηγώντας
τον τελευταίο κύκλο της φωνής σου…
• ΞΗΜΕΡΩΣΕ
Ξημέρωσε.
Από το κορυφαίο κλαδί της λεύκας που λύγισε,
αυτοκτονεί η Σελήνη
για να μην παραδοθεί στην πολιορκία του Ήλιου.
Ξημέρωσε.
Οι ασχημάτιστες οπτασίες της Νύχτας
δεν πρόλαβαν να γίνουν χαρά.
Ντύθηκαν πάλι την υπόκρουση των αβύσσων:
γίναν Συνείδηση.
ΕΡΩΤΙΚΗ ΩΔΗ ΣΤΗΝ ΑΙΩΝΙΑ ΑΓΑΠΗΜΕΝΗ
Ο Ιάσονας Ευαγγέλου βρίσκεται στο Βόλο και γράφει το 1969 την λυρική τριλογία με τίτλο «Ερωτική Ωδή στην αιώνια αγαπημένη». Αυτή η τριλογία είχε άλλες τρεις εκδόσεις στην Αθήνα: 1991, 1998, 2010.
Η ερωτική Ωδή θεωρήθηκε από την κριτική ως ένα μικρό αριστούργημα.
Η δομή της Ερωτικής Ωδής
ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ (30 ποιήματα) «Σ’ αναζητώ, άρα υπάρχεις» (Η Βούληση).
ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ (30 ποιήματα) «Σ’ αρνούμαι, άρα δεν υπάρχεις»
(Η Διάνοια).
ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ (30 ποιήματα) «Σ’ αγαπώ, άρα υπάρχεις» (Η Καρδιά).
Παραθέτουμε μια «επαρκή» ανθολόγηση της τριλογίας:
ΠΡΟΪΔΕΑΣΗ
Ο κάθε άντρας, από τη φύση, κλείνει μέσα του κάποιο θηλυκό στοιχείο (όπως και η γυναίκα, κάποιο αντρικό) κατάλοιπο της πανάρχαιας διαφυλετικής «ανδρόγυνης» αυτάρκειας. Με το στοιχείο αυτό, ο άντρας πλάθει τη γυναίκα των ονείρων του και την προβάλλει στον έξω κόσμο σαν πρόσωπο υπαρκτό. Έτσι δημιουργείται ο μεγάλος έρωτας για την αιώνια αγαπημένη, μια φαντασίωση που κρατάει μια ολόκληρη ζωή. Έχει κι ο ποιητής το δικό του «γυναικείο ίνδαλμα» που το τραγουδάει στολίζοντάς το με υπερβολικές χάρες, αφού όπως λέει ο Μπετόβεν «στην αγάπη, η υπερβολή είναι το μέτρο». Ωστόσο, αυτό το λατρεμένο όραμα όταν υλοποιηθεί αυτοαναιρείται. Γι’ αυτό η Αιώνια Αγαπημένη παραμένει μια αρχετυπική γενική μορφή και όχι ένα συγκεκριμένο πρόσωπο.
Η «Ερωτική Ωδή στην αιώνια αγαπημένη», είναι μια τριλογία λυρική και μαζί μια μυστική εξομολόγηση κι ένας ύμνος στην άγνωστη Αγαπημένη.
1. Η επίμονη θέληση, που από ένστιχτο αναζητάει το ερωτικό είδωλο, είναι σίγουρη για την ύπαρξή του. (Α΄ μέρος: Θέση ή Λόγος).
2. Έρχεται όμως ο Νους, που αντιμάχεται και αρνιέται τούτη την παρουσία του ιδεατού πλάσματος. (Β΄ μέρος: Αντίθετη ή Αντίλογος).
3. Μα η Καρδιά –που μόνο τη γλώσσα του πάθους νιώθει– αποδείχνοντας στο Λόγο την ανάγκη του ερωτικού ιδανικού, τυλίγει με την αγάπη της το αβρό θηλυκό όραμα και το ξαναθέτει στο χώρο του υπαρκτού (Γ΄ μέρος: Σύνθεση ή Διαλλαγή).
Μ’ αυτόν τον τρόπο, ο έρωτας, σαν αρμονική σύνθεση των αντιθέσεων και σαν βιωματική δημιουργία υψηλού επιπέδου, είναι εκείνος που ολοκληρώνει –οντολογικά– την ανθρώπινη ύπαρξη, που τη σπρώχνει προς την υπέρβαση και την ευδαιμονία έστω και δια μέσου της οδύνης, και που σαν δυναμική σύνθεση μπορεί να νικήσει το χρόνο και τη φθορά. Κατά τον Jung η ψυχολογική δισεξουαλικότητα προσωποποιείτε ως anima(στον άντρα) και ως animus(στην γυναίκα).
Κι αυτή η εικόνα της γυναίκας που φέρνει στο ασυνείδητό του ο άντρας, είναι το «αρχέτυπο» όλων των κληρονομικών προγονικών εμπειριών του θηλυκού φύλου, που βιολογικά του προσφέρεται. Κι ακόμα, η Γυναίκα, σαν ύπαρξη και σαν ιδέα – όπως σκιαγραφείτε σε τούτη την ποιητική σύνθεση – δεν είναι άλλο παρά το άτομο στο οποίο «επενδύει» ο άντρας τα δύο βασικά (κοινωνικά) ένστικτα: της διαιώνισης και της προστασίας (μητρικό). Αλλά είναι ακόμα και «η αιώνια γυναίκα που μας ανεβάζει ψηλά» κατά το λόγο του Goethe ή «το υπέροχο δημιούργημα του ανθρώπου, πλασμένο με ένα από τα πλευρά του Θεού, δηλαδή του Ιδανικού του… (κατά το λόγο του Nietzscbe).
Γιώργος Σταυράκης
Συγγραφέας-Ποιητής
Μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών
