Γράφει χαρακτηριστικά ο Βασίλης Χατζηβασιλείου:« Σ’ έναν καινούργιο χώρο, στο επιβλητικό κτίριο του Ωδείου Αθηνών, λειτουργεί η 37η Γιορτή του Βιβλίου, που εγκαινιάστηκε αυτή την εβδομάδα και θα συνεχιστεί μέχρι και τις 15 Ιουνίου.Μιλώντας για τον καινούργιο χώρο, ο εκδότης του Ποταμού και πρόεδρος του Συνδέσμου Εκδοτών Βιβλίου Αθηνών (ΣΕΒΑ) Κωνσταντίνος Α. Παπαδόπουλος λέει ότι η επιλογή έγινε στο πλαίσιο του γενικότερου ανασχεδιασμού της Γιορτής του Βιβλίου και σκοπός της είναι να συνδεθούν οι εκδοτικές επιχειρήσεις με την καλλιτεχνική παράδοση της Αθήνας.
Στη συνέντευξη την οποία παραχώρησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο πρόεδρος του ΣΕΒΑ μιλάει ακόμα για τα προβλήματα που ταλανίζουν την αγορά υπό συνθήκες κρίσης: έλλειψη ρευστότητας, βαριά φορολόγηση, κατάργηση επί της ουσίας της ενιαίας τιμής του βιβλίου. Κι αν το βιβλίο, παρόλα αυτά, εξακολουθεί να αντέχει, καταλήγει ο πρόεδρος του ΣΕΒΑ, αντέχει αιμορραγώντας.
ΕΡ: Ο ΣΕΒΑ έχει πει πως με την ευκαιρία της μετακόμισης της 37ης Γιορτής του Βιβλίου στον χώρο του Ωδείου Αθηνών θέλει να κάνει κάτι παραπάνω από το να συνεχίσει απλώς έναν αθηναϊκό θεσμό. Ποιο ακριβώς είναι το σκεπτικό σας προς αυτή την κατεύθυνση;
ΑΠ: Η Γιορτή του Βιβλίου, κραταιός θεσμός της μεταπολίτευσης, όπως τόσα πράγματα που συνδέονται με αυτόν τον κύκλο, χρειάζεται επανασχεδιασμό. Ο ρόλος της αρχικώς ήταν η άμεση επαφή ενός κοινού που δεν είχε συνηθίσει να ανοίγει την πόρτα ενός βιβλιοπωλείου για να βρει τι να διαβάσει. Πλέον, οι άνθρωποι που αγοράζουν βιβλία δεν είναι ούτε ο τυχαίος περιπατητής, ούτε ο δειλός νεαρός που ντρέπεται να μπει σε ένα βιβλιοπωλείο. Αφήστε δε, που με τη δημιουργία μεγάλης επιφανείας (δηλαδή πολλών τετραγωνικών μέτρων) βιβλιοπωλείων, η ανωνυμία της έκθεσης έχει μεταφερθεί και σε αυτά. Ως πρώτο βήμα του αναγκαίου ανασχεδιασμού ήταν η αλλαγή του χώρου. Αναζητούσαμε έναν χώρο στο κέντρο της πόλης, στεγασμένο, αλλά όχι κλειστό, στον οποίο θα πρωταγωνιστούσαν τα βιβλία και όχι τα περίπτερα. Το Περιστύλιο του Ωδείου Αθηνών ήταν η εύλογη επιλογή, με μόνο ελάττωμα πως είναι άγνωστος χώρος στους Αθηναίους. Ο συμβολισμός του χώρου, δίπλα, αν μη πάνω από το Λύκειο, η αρχιτεκτονική του κτιρίου, η γειτνίαση με το Βυζαντινό Μουσείο προσθέτουν στην επιλογή μας, ως δεύτερο βήμα, τη συμπλοκή των επιχειρηματιών εκδοτών με την ιστορική και καλλιτεχνική παράδοση της πόλης των Αθηνών. Είμαστε, ακόμη, στην αρχή, ελπίζω όταν ολοκληρωθεί ο επανασχεδιασμός, να υπερηφανευόμαστε πως διεσώθη ένας σημαντικός θεσμός δια της ριζικής αλλαγής του.ΕΡ: Πώς βλέπετε τις εκδηλώσεις της 37ης Γιορτής του Βιβλίου υπό τις συνθήκες της σφοδρής κρίσης που έχει πλήξει την εκδοτική αγορά;ΑΠ: Είμαι βέβαιος πως οι μελλοντικές εκθέσεις θα έχουν ως πυρήνα τις εκδηλώσεις, τις συναντήσεις με τους συγγραφείς και τις απόψεις τους και λιγότερο τους εκδότες με τα περίπτερά τους. Άρα, και εδώ είμαστε στα πρώτα βήματα, και ελπίζω, αν στεριώσει η έκθεση στο Περιστύλιο, με ισχυρή την προσφορά συνεργασίας με το όμορο Βυζαντινό Μουσείο, πως οι εκδηλώσεις θα επηρεάζουν καθοριστικά την έκθεση. Οι φετινές εκδηλώσεις, με δεδομένη την αμηχανία των εκδοτών για τις δυνατότητες του κοινού να υποστηρίξει ό,τι δεν σχετίζεται με βιοτικές ανάγκες, θα αποτελέσουν τον οδηγό για το μέλλον, και θα δικαιώσουν όσους πιστεύουν σε αυτές.
ΕΡ: Μιλήστε μου ως εκδότης του Ποταμού. Σε τι κατάσταση βρίσκεται σήμερα η εκδοτική σας παραγωγή και πώς αντιμετωπίζετε τα καθημερινά προβλήματα; Και ακόμα, πώς θα απαντούσατε στις ίδιες ερωτήσεις ως πρόεδρος του ΣΕΒΑ;
ΑΠ: Δεν θα διακρίνω τις δύο ιδιότητες. Ο ΣΕΒΑ έχει στις τάξεις του πραγματικούς μικρούς και μεσαίους εκδότες που στηρίζουν την επιβίωσή τους στην αποδοχή των επιλογών τους από το αναγνωστικό κοινό. Αυτό, λίγο πολύ είναι το προφίλ και του Ποταμού. Ετοιμάζουμε όλοι νέους τίτλους, αλλά φοβόμαστε τη στιγμή της πραγματικής έκδοσής τους. Η τάση, βεβαίως, είναι να ανακυκλωθούν παλαιές ασφαλείς επιλογές, και να μειώνεται διαρκώς ο αριθμός των μη-λογοτεχνικών τίτλων. Επιτέλους, η πολιτεία, αλλά και οι πυλώνες του κοινωνικού συστήματος, από τις τράπεζες έως την εκπαίδευση, πρέπει να αντιμετωπίσουν τους εκδοτικούς οίκους ως οικονομικές μονάδες που συντελούν στην ανάπτυξη ενός τόπου. Εννοώ πως τα γνωστά προβλήματα που ταλανίζουν όλη την αγορά, η έλλειψη ρευστότητας, η ανέχεια των υποψηφίων πελατών, η βαρύτατη φορολόγηση και το άδηλο γραφειοκρατικό κόστος, στους εκδότες εμφανίζονται οξύτερα, γιατί πρέπει να προστεθεί πως αντιμετωπιζόμαστε, στην πλειοψηφία μας, ως φύσει αφερέγγυοι, καλλιτεχνίζοντες τύποι που παράγουν άχρηστα προϊόντα που τα πωλούν στους εξ ίσου αφερέγγυους βιβλιοπώλες. Στην πραγματικότητα βιώνουμε την παύση πληρωμών, τη στάση εμπορίου.
ΕΡ: Ποιες είναι μέχρι σήμερα οι επιπτώσεις της κατάργησης της ενιαίας τιμής του βιβλίου και πώς έχει λυθεί, αν έχει λυθεί, το πρόβλημα του προσδιορισμού των βιβλίων τα οποία εντασσόμενα στην κατηγορία της λογοτεχνίας εξακολουθούν, τουλάχιστον μέχρι την εξάντληση της πρώτης έκδοσης, να υπάγονται στο καθεστώς της ενιαίας τιμής;
ΑΠ: Οι σχετικές ρυθμίσεις μού θυμίζουν σχολαστικισμό του μεσαίωνα. Είναι απορίας άξιο πως τα στελέχη των ελεγκτικών γραφείων που έγραψαν την εργαλειοθήκη κατέφυγαν σε θεματική διάκριση των τίτλων και στην περί πρώτης έκδοσης μπουρδολογία. Ας είχαν την ελάχιστη εντιμότητα να πουν ότι καταργείται η ενιαία τιμή, τελεία. Παρατηρώ δε πως ήδη στην αγορά κυριαρχεί η τάση για ολοσχερή κατάργηση της ονομαστικής τιμής των βιβλίων.
ΕΡ: Παρά τα όσα συζητάμε, και παρά τα πολλαπλά εμπόδια, η εκδοτική αγορά μοιάζει να αντέχει. Το επιβεβαιώνετε; Κι αν ναι, πώς το εξηγείτε;
ΑΠ: Αντέχει γιατί με κάθε νέο τίτλο οι εκδότες ανανεώνουν τις ελπίδες μιας επιτυχίας. Αλλά αντέχει, κυρίως, γιατί οι ίδιοι και οι συνεργάτες τους έχουν αποδεχθεί ένα βιοτικό επίπεδο πολύ κατώτερο των γνώσεών τους και των ικανοτήτων τους. Πρέπει να αναφέρω πως πάρα πολλοί που κάποτε εργάζονταν στον κλάδο του βιβλίου αναζητούν αλλού την τύχη τους, ή φυτοζωούν ως εποχικοί ή άνεργοι. Τυπογραφεία και βιβλιοδετεία υπολειτουργούν και πολλοί εκποίησαν τη μηχανολογική υποδομή τους. Αντέχει, λοιπόν, ψυχορραγώντας.ΕΡ: Πώς προδιαγράφεται, όσο μπορεί να προδιαγραφεί, το άμεσο ή και το απώτερο μέλλον για όλο το κύκλωμα του βιβλίου, ξεκινώντας από την παραγωγή και φτάνοντας μέχρι τη διανομή, τη διακίνηση και τις πωλήσεις;ΑΠ: Αυτή τη στιγμή δεν διακινδυνεύω καμία πρόβλεψη. Το πιθανότερο είναι να συνεχίσει, ελλείψει κεφαλαίων, να ψυχορραγεί για αρκετούς μήνες ακόμη.
ΕΡ: Ποιες άλλες δραστηριότητες σχεδιάζει μακροπρόθεσμα ή βραχυπρόθεσμα ο ΣΕΒΑ;
ΑΠ: Εδώ και λίγους μήνες ο ΣΕΒΑ συμβάλλει μαζί με άλλους συλλόγους στην εύρυθμη λειτουργία μιας ομοσπονδίας ελλήνων εκδοτών και σύντομα θα προκύψουν και ενδιαφέρουσες σχετικά ειδήσεις. Δύο είναι οι μεγάλοι στόχοι που ελπίζουμε να πετύχουμε. Ο πρώτος είναι να διαμορφωθεί ένα υγιές και σταθερό πλαίσιο λειτουργίας της αγοράς, που θα επιβραβεύει τα καλά βιβλιοπωλεία και θα αποτρέπει τον ευτελισμό των βιβλίων. Ο δεύτερος είναι η δημιουργία αξιόπιστων στατιστικών δεδομένων. Το δεύτερο απαιτεί συνεργασία με φορείς της πολιτείας (ας πούμε δεν είναι δυνατόν να μην υπάρχει διαρκής εθνική βιβλιογραφία), αλλά και με τις επιχειρήσεις του κλάδου. Όλοι θα κερδίσουμε, όταν μάθουμε πόση είναι η αγορά του βιβλίου και πώς κατανέμεται. Μέχρι τότε θα επιβιώνουμε με ψευδαισθήσεις.…»
Πηγή: Αθηναϊκό Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων