οι παρελάσεις μεταμφιεσμένων και στολισμένων αρμάτων, καθώς και οι μεγαλοπρεπείς χοροεσπερίδες, μπορούμε να πούμε πως αποτέλεσαν τον πρόδρομο των μετέπειτα ¨Ανθεστηρίων¨.
Τα ¨Ανθεστήρια¨ λοιπόν, από το πρώτο ήμισυ του 20ου αιώνα, διοργανώνονταν κάθε καλοκαίρι από την Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας σε συνεργασία με σωματεία, αδελφότητες και οργανισμούς. Πραγματοποιούνταν κυρίως στο κοινοτικό στάδιο του Σώτερ και περιελάμβαναν περίπτερα με παιχνίδια για μικρούς και μεγάλους, θεατρικές παραστάσεις, καλλιτεχνικά προγράμματα, κληρώσεις λαχνών, χορούς, ζαχαροπλαστεία, ψησταριές, ταβέρνες και παρέλαση αρμάτων. Τα κέρδη δε, διαθέτονταν για χορήγηση υποτροφιών και λοιπές ανάγκες των μαθητών των ελληνικών σχολείων.
Τον Ιούλιο του 1937 διαβάζουμε για το άρμα των τριών Αδελφοτήτων Αλεξανδρείας – Πελοποννησίων, Κρητών και Κωνσταντινουπολιτών – οι οποίες διοργάνωσαν τα Ανθεστήρια της Νούζχας. Παρίστανε την ¨Ελληνο-Αιγυπτιακή¨ φιλία και ήταν έργο των Κανάβα και Συναδινού. Στο μπροστινό μέρος του άρματος υψούταν ανθοστόλιστη πυραμίδα και δίπλα της κατάλευκο ομοίωμα του Ερέχθειου με ζωντανές Καρυάτιδες. Το άρμα αυτό, το οποίο παντού στο πέρασμα του απέσπασε θερμότατα χειροκροτήματα, έλαβε τελικά και το πρώτο βραβείο.
Σε ανακοίνωση για τα ¨Ανθεστήρια¨ του Ιουνίου του 1948 στο Κοινοτικό Στάδιο του Σάτμπυ (Σώτερ) αναφέρεται πως το προϊόν της μεγάλης υπαίθριας απογευματινής και βραδυνής εορτής ¨θα διατεθή υπέρ των αθλητικών και άλλων αναγκών των Σχολείων της Ελληνικής Κοινότητος Αλεξανδρείας. Παρέλασις ομάδων Νέων και Νεανίδων, Ανθοστολισμένων Αρμάτων, κλπ., εντός του μεγάλου εξωτερικού στίβου του Σταδίου. Βράβευσις των ωραιότερων Αρμάτων. Ελληνικοί χοροί υπό Νεανίδων. Τέσσαρες μεγάλαι πίσται χορού. Ελληνική Φιλαρμονική. Εκλεκτή Ορχήστρα Τζαζ. Διάφορα διασκεδαστικά παιχνίδια. Φωταγώγησις ολοκλήρου του Σταδίου δια προβολέων μεγίστης εντάσεως. Πολλά Κυλικεία εγκατεστειμένα εις διάφορα σημεία του Σταδίου, υπό την Εποπτείαν Κυριών και Δεσποινίδων της Παροικίας μας ευγενώς προς τούτο προσφερθεισών, θα εξυπηρετήσουν το κοινόν κατά το Αμερικανικόν σύστημα. Έντυπον καλλιτεχνικόν πρόγραμμα προς Γ.Δ. 2 περιλαμβάνον λεπτομερές σχεδιάγραμμα του Σταδίου με επεξηγήσεις και την διατίμησιν των ειδών του Κυλικείου προς διευκόλυνσιν του κοινού. Καθίσματα και τραπέζια εις την διάθεσιν του κοινού πέριξ των Κυλικείων. Όλοι οι θεαταί θα δύνανται να παρακολουθήσουν ανέτως την παρέλασιν, τους χορούς, κλπ., ακούοντες από μεγαφώνου την μουσικήν μετάδοσιν. Εγκατάστασις Μεγαφώνων εις όλον το Στάδιον υπό του Οίκου Γ. Αλεξάνδρου. Γενική είσοδος γρ.δ. 19 ½ (συμπεριλαμβανομένου του Δημαρχιακού φόρου)¨.
Μία εκτενής περιγραφή τους καταγράφεται στις 10/7/1950:
¨Επιτυχίαν εσημείωσαν και τα χθεσινά Ανθεστήρια, αν κρίνη κανείς από την συμμετοχήν κόσμου. Βεβαίως, δεν παρουσιάσθη η κοσμοπλημμύρα των άλλων ετών, αλλά υπήρξε πολύ κέφι και οι προσέλθοντες διασκέδασαν αρκετά.
Ο χώρος του Κοινοτικού Σταδίου διερρυθμίσθη καταλλήλως. Φλωρεσάντ περιέβαλον τον στίβον και έδιδαν μίαν φαντασμαγορικήν άποψιν. Εις το βάθος είχε εγερθή επίσης μία ωραία σκηνή, διακοσμημένη και αυτή μεγαλοπρεπώς.
Γύρω από τον στίβον προς τας κερκύδας είχον τοποθετηθή τα διάφορα περίπτερα των παιγνιδίων, όπου κυρίαι και δεσποινίδες υπηρετούσαν μέχρις αργά το βράδυ και κόσμος πολύς συνωθείτο δια να παίξη και να κερδίση.
Μεγάφωνα εγκατεστημένα εις κάθε γωνίαν μετέδιδαν χαρμοσύνους σκοπούς και κρατούσαν το κέφι του κοινού εν συνοχή.
Το κυριώτερον μέρος της βραδυάς ήτο η παρέλασις των αρμάτων. Εφέτος παρουσιάσθησαν τα εξής άρματα: ¨Ελληνοαιγυπτιακή Φιλία¨, ¨Κύπρος¨, ¨Διόνυσος¨, ¨Ποσειδών¨, ¨Δον Κιχώτης¨, ¨Άρμα Οίκου Ζώττος και Σία¨, ¨Άρμα Οίκου Χαλκούση¨, ¨Σοκολά Ρουαγιάλ¨, ¨Κόμπλεξ¨, ¨Χωριάτικος Γάμος¨, ¨Θερισμός¨.
Ιδιαιτέρως εχειροκροτήθη το άρμα της ¨Κύπρου¨, το οποίον απέσπασε το πρώτον βραβείον εκ λιρών 50. Εις το άρμα τούτο την Νίκην παρίστανεν η Δις Μαρίκα Γ. Χατζηπέτρου.
Η συμμετοχή των κοριτσιών εις τα άρματα προσέδωκεν ιδιαιτέραν μεγαλοπρέπειαν και γραφικότητα, η δε Ελληνική Φιλαρμονική συνέτεινε κατά πολύ εις την δημιουργίαν καταλλήλου ατμόσφαιρας κατά την παρέλασιν.
Το Β΄ μέρος του προγράμματος περιελάμβανε θεάματα επί της κεντρικής εξέδρας χορού με την εξής σειράν:
¨Ξανανθίζουν τα Ρόδα¨ υπό χορωδίας 50 προσώπων, συνοδευομένης υπό της Φιλαρμονικής. Σύνθεσις καθηγητού Πέτρου Ιωαννίδη. Στίχοι Μίμη Τραϊφόρου.
¨Ανθεστήρια¨. Έναρξις με σατυρικούς στίχους.
¨Επίδειξις Ρυθμικής Γυμναστικής¨ υπό νεανίδων με μουσικήν υπόκρουσιν ¨Ο Χορός των Κύκλων¨ υπό την διεύθυνσιν της Δδος Καμβασινού.
¨Μονωδία¨ υπό του τενόρου κ. Στ. Σταυρίδου : α) ¨Παντρεύουν την αγάπη μου¨ Δημοτικό, και ¨Ας μπορούσα¨.
Σατυρικοί στίχοι. Πορτραίτα.
Χορωδία Ελληνικής Καλλιτεχνικής Ενώσεως υπό τη διεύθυνσιν του κ. Στ. Σταυρίδη.
¨Τραγούδια του Βουνού¨. Απάνθισμα.
Σατυρικοί στίχοι. Γενική Παροικιακή Σάτυρα.
Ελληνικοί χοροί υπό των νεανίδων της Κυπριακής Αδελφότητος, διδαχή Δδος Αντ. Καμβασινού. Καλαματιανός, Καραγκούνα, Γερακίνα.
Όλα αυτά εξετελέσθησαν με πολλήν ενθουσιασμόν και το κοινόν παρηκολούθησε με ενδιαφέρον.
Επηκολούθησαν και άλλα μέρη του προγράμματος με την αυτήν επιτυχίαν και η εορτή συνεχίσθη μέχρι της 2ας πρωϊνής.
Ιδιαιτέρως θα έπρεπε να σημειωθούν τα εξής:
Τα ωραιότερα νούμερα του ¨Κάρλτον¨ - ¨Σανζ Ελυζέ¨, ευγενώς προσφερθέντα υπό του κ. Γ. Δαρατζίκη.
Τα ωραιότερα νούμερα του ¨Σκαραμπέ¨, ευγενώς προσφερθέντα υπό της Διευθύνσεως.
Εις την γενικήν επιτυχίαν συνέτεινε κατά πολύ η συμμετοχή διαφόρων συγκροτημάτων, η Ελληνική Φιλαρμονική Αλεξανδρείας, η Χορωδία Ελληνικής Καλλιτεχνικής Ενώσεως, το λαϊκόν συγκρότημα ¨Κληματαριά¨ σε ρεμπέτικα τραγούδια στην Ταβέρνα, ορχήστρα τζαζ Νεαμονιτάκη στην θεατρικήν εξέδραν, ορχήστρα τζαζ ¨Άσπρα Πουλιά¨ Ν. Νεογένη στο NightClub.
Πλουσιωτάτη συλλογή εκλεκτών δίσκων των τελευταίων Αθηναϊκών και Παγκοσμίων Σουξέ ευγενώς προσφερθείσα υπό των Μεγάλων Καταστημάτων ¨Μέλοντι¨ του κ. Αντ. Πλωμαρίτη.
Έτσι, τα εφετεινά Ανθεστήρια ήλθον δια να συνεχίζουν μιαν ωραίαν παράδοσιν παροικιακής συγκεντρώσεως, η οποία έχει εγκαινιασθή από τινός με τόσην επιτυχίαν¨.
Σε άρθρο για τα ¨Ανθεστήρια¨ του Ιουλίου του 1959 αναφέρεται χαρακτηριστικά πως¨τα ανθεστήρια έχουν γίνη η κατ΄ εξοχήν παροικιακή εορτή, αφού κατεβαίνουν κι από το Κάιρο και τα χωριά πολλοί για να παραστούνε. Άνθρωποι που είχανε να ιδωθούνε ένα ολόκληρο χρόνο, συναντώνται στα ανθεστήρια. Κι ακόμη, η εορτή αυτή έχει ένα προσόν που δεν το έχει καμμία άλλη. Ισοπεδώνει τις τάξεις. Οι ¨ταγοί¨, ο λαουτζίκος, ο ¨σολέας¨ και οι μικροαστοί γλεντούνε το ίδιο ξέγνοιαστα και συναδελφωμένα¨. […] Τα ανθεστήρια είναι ασφαλώς η ζωντανότερη συγκέντρωση του Ελληνισμού της Αλεξανδρείας. Είναι μια συγκέντρωσις χαράς και αισιοδοξίας, που δεν έχει σχέση με τις φλύαρες εκείνες εμπάθειες των ¨γενικών συνελεύσεων¨ ή της οσμής επαρχιώτικης εορτής ¨επί τη λήξη του σχολικού έτους¨ με τα μυρικάσματα των λογοδοσιών. Γι΄ αυτό ο εορτασμός αυτός ¨έπιασε¨. Γι΄ αυτό τον περιμένουν με ανυπομονησία οι πολλοί που θέλουν να γλεντίσουν κατά κάποιο τρόπο πρωτότυπο – ας πούμε έτσι – χωρίς να…τσουρουφλιστούνε την ώρα του λογαριασμού. Έπειτα, τι τα θέλετε ; Τα Ανθεστήρια έγιναν πια για τον Αλεξανδρινό Ελληνισμό παράδοσις¨.
Πηγές : ¨Παναιγύπτια¨ αρ. 12, Αθήνα 11-12/1986, σ. 15 – ¨Ταχυδρόμος¨, Αλεξάνδρεια 26/5/1948, 1/6/1948, 3/6/1948, 10/7/1950, 13/7/1959 – ¨Φως¨, Κάιρο 6/7/1937
[Στις φώτο : Πυραμιδοειδές άρμα στα Ανθεστήρια του 1937 – Σχεδιάγραμμα του Σταδίου στα Ανθεστήρια του 1948 – Το άρμα του Συλλόγου των Αποφοίτων σε Ανθεστήρια της δεκαετίας του ΄60]
Νίκος Νικηταρίδης
Μελετητής - Συγγραφέας - Αρθρογράφος - Ποιητής
πηγή www.hephaestuswien.com
