μπορούν να γευτούν την ευτυχία του ευ ζην,
κανείς δεν μπορεί να ζήσει για πάντα.»
Σενέκας
Ζούμε όλοι προσπαθώντας
να είμαστε ευτυχισμένοι,
οι ζωές μας είναι όλες
διαφορετικές κι όμως
τόσο ίδιες
Anne Frank (1929-1945)
Γερμανο-Εβραία, θύμα του Ολοκαυτώματος
Εδώ και χιλιάδες χρόνια οι φιλόσοφοι συμφωνούν πως σκοπός της ζωής είναι να βρεις την ευτυχία. Ιδιαίτερα οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν πως αυτό είναι το ύψιστο ηθικό μας καθήκον.
Το ευ ζην στην καθημερινότητά μας προκύπτει από τον αρμονικό συνδυασμό καλής διατροφής, φυσικής και ισορροπημένης, από την τακτική άσκηση, τον καλό ύπνο και τη γαλήνη της καρδιάς, του πνεύματος και της ψυχής.
Ευτυχία για κάποιους είναι η απόκτηση περισσότερων χρημάτων, για άλλους η εξασφάλιση περισσότερου ελεύθερου χρόνου και η μείωση του στρες. Για μένα είναι μια ζωή ήρεμη, να ξυπνάς κάθε πρωί και να ευχαριστείς το Θεό για την καινούρια μέρα που σου προσφέρεται και να αναρωτιέσαι τι είδους ενδιαφέροντα γεγονότα και προκλήσεις σου επιφυλάσσει. Για να έχεις μια ευτυχισμένη ζωή οφείλεις να κάνεις καθημερινά πολλές επιλογές και να αποκτήσεις θετικές, γεμάτες αγάπη συνήθειες.
Οι άνθρωποι που φαίνεται να έχουν ευζωία, δεν είναι καλύτεροι ή εξυπνότεροι από τους υπόλοιπους. Εφαρμόζουν απλώς, συνειδητά ή ασυνείδητα, τις συμπεριφορές και τις επιδεξιότητες που δημιουργούν τις προϋποθέσεις για μια αρμονική ζωή.
Τα σημαντικότερα συστατικά για την ευζωία/ευτυχία του ανθρώπου είναι:
Πίστη στο Θεό
Σκεφθείτε την πίστη σαν μια ανοιχτή γραμμή με τον Θεό. Η δυνατή πίστη φέρνει ευτυχία. Αισθανόμαστε άνετα στη ζωή μας και επικοινωνούμε με κάτι ανώτερο, τον Θεό. Όταν πιστεύουμε πηγαίνουμε προς το άγνωστο με εμπιστοσύνη. Οι άνθρωποι με πνευματική ευφυϊα έχουν ανοιχτή και ευρεία όραση. Αντιμετωπίζουν τη ζωή με ταπεινοφροσύνη. Σύμφωνα με τον άγιο Γρηγόριο του Σινά (1360) «Η προσευχή της καρδιάς είναι η πηγή όλων των καλών, δροσίζοντας την καρδιά σαν να ήταν κήπος».
Αφιερώστε χρόνο στην οικογένεια
Εστιάστε στην οικογένεια και στα αγαπημένα σας πρόσωπα όσο πιο νωρίς γίνεται. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα όσον αφορά τα παιδιά επιδεικνύοντας μια άνευ όρων αγάπη και συμβάλλοντας στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς τους πριν προχωρήσουν στη δημιουργία της δικής τους ζωής. Αν δεν εμβαθύνετε σε αυτή τη σημαντική σχέση κάνοντας δουλειά, είναι δύσκολο να υπάρξει ουσιαστική σύνδεση και επικοινωνία. Πάρα πολλοί άνθρωποι μετανιώνουν οικτρά που δεν αφιέρωσαν αρκετό χρόνο στα αγαπημένα τους πρόσωπα στη ζώνη του δικού τους λυκόφωτος. Όλοι ελπίζουμε, στις τελευταίες ώρες της ζωής μας, να περικλειόμαστε από μέλη της οικογένειάς μας στους οποίους έχουμε φερθεί καλά.
Αντικαταστήστε τις αρνητικές σκέψεις με θετικές
Όποτε πιάνετε τον εαυτό σας να εστιάζει σε κάτι αρνητικό, αντικαταστήστε γρήγορα αυτές τις σκέψεις με εικόνες και συναισθήματα που θα έχετε όταν απολαμβάνετε αυτό που επιθυμείτε. Η σπουδαιότερη ομιλία του ηγέτη του κινήματος των πολιτικών δικαιωμάτων δρα Μάρτιν Λούθερ Κινγκ δεν είχε τίτλο «Έχω ένα Παράπονο», αλλά «Έχω ένα Όνειρο».. Και όταν η Μητέρα Τερέζα ρωτήθηκε γιατί δεν συμμετείχε σε διαδηλώσεις κατά του πολέμου, απάντησε: «Δεν θα έκανα ποτέ κάτι τέτοιο, αλλά όταν κάνετε διαδήλωση υπέρ της ειρήνης θα παρευρεθώ». Οι σπουδαίοι αυτοί ηγέτες γνώριζαν ότι με το να εναντιώνεσαι σε κάτι, με το να εστιάζεις στην αντίθεσή σου με αυτό, απλώς το πολλαπλασιάζεις.
Μην κρίνετε τους άλλους
Η συνήθεια να κρίνετε τους άλλους, τον εαυτό σας, όλο τον κόσμο γύρω σας, μπορεί να μετατραπεί σε ένα είδος εξάρτησης που προκαλεί περιττά συναισθήματα φόβου και απομόνωσης. Πάψτε να παραπονιέστε και μην αφήσετε καμιά κριτική να βγει από τα χείλη σας.
Ζητήστε βοήθεια από κάποιον
Ζητήστε βοήθεια από το κατάλληλο πρόσωπο για οτιδήποτε επιθυμείτε, καλύτερη σχέση, καλύτερη δουλειά, οτιδήποτε. Οι περισσότεροι άνθρωποι αρκούμαστε σε επιφανειακές συζητήσεις και αμπελοφιλοσοφίες. Βρίσκουμε κάποιον να μας ακούσει με συμπόνια και περιμένουμε ότι αυτό θα μεταφραστεί σε αποτελέσματα.
Να είστε ευγενικοί
Ο πολιτισμός μας χρειάζεται περισσότερη ευγένεια και αξιοπρέπεια. Και γενναιότητα.
Να διατηρείτε την ηρεμία, να βρείτε το κέντρο σας
Η ζωή σήμερα είναι γεμάτη με τόση ένταση, με τόσες πολλές πληροφορίες, που η μεγαλύτερη πρόκληση είναι να διατηρήσουμε την εσωτερική μας ηρεμία. Ορισμένες φορές αυτό που χρειάζεται για να είναι κάποιος ευτυχισμένος είναι να μειώνει λίγο την ταχύτητα και να ακούει τη φωνή της αλήθειας μέσα του. Εκεί βρίσκεται αυτό που ο T.S. Eliot αποκάλεσε «το σταθερό σημείο του ασταθή κόσμου». Το πρώτο βήμα προς τη γαλήνη είναι να συμπεριφέρεται κανείς στον εαυτό του με κατανόηση και συμπόνια.
Βάλτε όρια
Στην προσπάθειά σας να είστε γενναιόδωροι, ίσως έχετε ξεχάσει να βάζετε αυστηρά όρια ώστε να μη σας εκμεταλλεύονται ή να μη σας θεωρούν δεδομένους. Όταν θέτετε υγιή όρια, απλοποιείτε τη ζωή σας και είστε περισσότερο παρόντες στις δραστηριότητες που αναλαμβάνετε. Έτσι θα προσφέρετε στον εαυτό σας ένα ευρύτερο αίσθημα αυτοεκτίμησης και προσωπικής ελευθερίας.
Η δύναμη του Well being
Μια ποικιλία στρατηγικών – από τη διατροφή και τη γυμναστική ως τη θετική στάση και τη συγχώρεση – μπορούν να συμβάλλουν στην ευζωία/ευτυχία. Το στρες συμβάλλει πολύ, σχεδόν σε κάθε ασθένεια. Εάν η διατροφή μας δεν είναι υγιεινή, ίσως χρειάζεται να συμβουλευτούμε ένα διαιτολόγο προκειμένου να μας συστήσει μια δίαιτα η οποία να λαμβάνει υπόψη τις διατροφικές μας προτιμήσεις καθώς και το μεταβολισμό μας. Το πρωινό είναι το πιο σημαντικό γεύμα της ημέρας. Είναι τα καύσιμα που χρειάζεστε για να ξεκινήσετε καλά και να διατηρήσετε σε υψηλά επίπεδα την ενέργειά σας. Αρχίστε τη μέρα σας με ένα ποτήρι νερό. Πίνετε πολύ νερό. Το νερό ανακουφίζει από την αίσθηση κατακράτησης υγρών. Περιορίζουμε και το αλάτι, επειδή όσο πιο πολύ καταναλώνουμε τόσο πιο μεγάλη κατακράτηση νερού κάνουμε.
Η σωστή διατροφή συμβάλλει στην ευζωία. Τρώτε λαχανικά και φρέσκα φρούτα της εποχής και της περιοχής σας και αποφύγετε τα κατεργασμένα προϊόντα. Τρώτε λίγο και απ’ όλα. Μια συμβουλή την οποία δίνουν πολλοί διατροφολόγοι είναι η εξής: τρώτε μέχρι να αισθανθείτε τα πρώτα σημάδια κορεσμού και σηκωθείτε από το τραπέζι πριν αισθανθείτε χορτασμένοι. Τρώτε ελαφρά κυρίως το βράδυ.
Επίσης, έχει αποδειχθεί ότι η έντονη άσκηση μόνο για δέκα λεπτά ανεβάζει τα επίπεδα της ενδορφίνης για μια ώρα. Αυτό από μόνο του είναι ένα εύκολο μέσο ευτυχίας. Επίσης, η συγχώρεση είναι από τα πιο αποτελεσματικά μονοπάτια προς την υγεία και την ευτυχία αφού μας απελευθερώνει από την πίκρα.
Εκφράστε την ευγνωμοσύνη σας
Η πνευματικότητα μπορεί να είναι εξίσου απλή με την ενσωμάτωση μικρών τελετουργιών στην καθημερινή ρουτίνα σας. Αν πείτε μια προσευχή ή συνειδητοποιήσετε τη γενναιοδωρία που ενυπάρχει, θα ζήσετε μια ανταποδοτική εμπειρία. Αν και βιάζεστε, παραμένετε πέντε λεπτά, αντί να βγείτε τρέχοντας από την πόρτα με ένα τστ ή τον καφέ στο χέρι.
Ευχαριστήστε το Θεό, τη ζωή και όλους αυτούς που αγαπάτε. Οι σκέψεις αγάπης διώχνουν τις μνησικακίες και τα άγχη της προηγούμενης μέρας.
Η επαφή με την φύση – Αποδράστε
Η φύση μάς φέρνει σε επαφή με τον αληθινό εαυτό μας και τελικά με το Θεό. Παρ’ όλα αυτά, σήμερα οχυρωνόμαστε πίσω από τα τζάμια για να προστατευτούμε από τον καιρό, ντύνουμε τα σκυλιά μας με πλεχτά και τους συμπεριφερόμαστε περισσότερο σαν παραχαϊδεμένα παιδιά παρά σαν ζώα.
Ο Gerald Manley Hopkins έγραψε ένα υπέροχο ποίημα, το οποίο ξεκινά έτσι:
Δοξάζω το Θεό για τα παρδαλά πράγματα –
Για τους δίχρωμους ουρανούς που μοιάζουν με
Πιτσιλωτή αγελάδα
Για τα ροδόχρωμα σημάδια στη σειρά πάνω από τις
Πέστροφες που κολυμπούν.
Η φύση είναι μια παγκόσμια πηγή ευτυχίας και ολοκλήρωσης. Αποδράστε από την αστική ηχορύπανση με τον πιο δραστικό τρόπο που σας εξυπηρετεί και σας ανακουφίζει. Διάφορα τοπία προσφέρουν έμπνευση κι ευχαρίστηση. Κάντε βόλτα σε μια ήσυχη συνοικία, καταφύγετε στο πλησιέστερο πάρκο.
Αποφύγετε τη σπατάλη
Ζήστε απλά, οικονομικά, υγιεινά. Η εξοικονόμηση ενέργειας δεν απαιτεί μεγάλες στερήσεις. Να μην αφήνετε τις ηλεκτρικές συσκευές σε αναμονή, να χρησιμοποιείτε φυσικά προϊόντα και γενικά να αποφεύγετε τα χημικά προϊόντα τόσο για το σπίτι όσο και για το σώμα σας. Αν αναπτύξετε αυτά τα αντανακλαστικά, τότε θα επεκταθούν και σε άλλους τομείς της ζωής σας, στις συγκοινωνίες, στην επιλογή τροφίμων, στη συμπεριφορά σας μέσα στα καταστήματα.
Επιλέξτε την αληθινή κι όχι την εικονική πραγματικότητα
Παρά την εξάπλωση της εικονικής πραγματικότητας, εξακολουθούμε να εκτιμούμε οτιδήποτε είναι αληθινό. Στη γεμάτη βιασύνη και πολυάσχολη ζωή σας δεν αφιερώνετε πολύ χρόνο στο δημιουργικό κομμάτι του εαυτού σας. Αντί να καθηλωθείτε μπροστά στην τηλεόραση, στην οθόνη του υπολογιστή και στα social media, ακούστε μουσική, διαβάστε ένα βιβλίο. Ένα βιβλίο, λογοτεχνικό ή μη, φέρνει τον αναγνώστη σε άμεση επαφή με ουσιώδεις για τη ζωή σκέψεις και γεγονότα. Αφιερώνετε λίγα λεπτά προκειμένου να ασχοληθείτε με κάτι δημιουργικό που θα εμπλουτίσει τη ζωή σας.
Γράψτε ένα δικό σας ποίημα
Να περνάτε χρόνο με το παιδί σας
Ποτίστε τα φυτά σας
Ζωγραφίστε ένα συναίσθημα ή μια διάθεση με λίγες πινελιές.
Παίξτε κάποιο μουσικό όργανο
Να κάνετε κάτι καλό για κάποιον που στάθηκε λιγότερο τυχερός στη ζωή
Να ενδιαφέρεσαι με ειλικρίνεια για τους άλλους
Να κουβεντιάζετε με έναν καλό φίλο
Να κάνετε βόλτα με το ποδήλατο
Να ξεκουράζεστε σε μια παραλία
Να νιώθετε τον ήλιο να χαϊδεύει το πρόσωπό σας
Να παίρνετε έναν απογευματινό υπνάκο
Να παίζετε με το κατοικίδιό σας
Ο κατάλογος δεν έχει τέλος. Όταν προσέχετε τις μικρές χαρές της ζωής, ανοίγετε τον εαυτό σας σε περισσότερες πιθανότητες ευτυχίας. Δεν έχει σημασία πόσο χρόνο αφιερώνετε σε μια δημιουργική δραστηριότητα. Η τέχνη μεθά το μυαλό, ξεσηκώνει το πνεύμα και χρωματίζει τη ζωή με ομορφιά, φαντασία και ενεργητικότητα.
Αντιμετωπίστε τους φόβους σας
Ο φόβος είναι ένα συναίσθημα που βιώνει ο καθένας μας. Κάποιοι φόβοι είναι τόσο έντονοι που μπορούν πραγματικά να μας ακινητοποιήσουν. Όταν αυτοί οι φόβοι φθάνουν στο σημείο να επιδρούν αρνητικά στην ικανότητά μας - (υψοφοβία, αγοραφοβία, αεροπλάνων, ασθενειών, μικροβίων, θανάτου κ.ο.κ.) - να σκεπτόμαστε λογικά και να αποφασίζουμε ορθά, καλό είναι να αναζητούμε βοήθεια προκειμένου να τους υπερνικήσουμε καθώς μπορεί να σταθούν εμπόδιο στην επιτυχία μας.
Χαμογελάστε, είναι μεταδοτικό
Ένα καλό γέλιο μπορεί να μας κάνει πιο υγιείς, πιο παραγωγικούς, πιο χαλαρούς. Όταν μοιραζόμαστε το γέλιο, σφυρηλατούμε τη φιλία μας και ενθαρρύνουμε την καλή μας διάθεση. Το γέλιο είναι φυσική αισθητική χειρουργική: κάθε φορά που γελάει κάποιος, δυναμώνει 15 μυς του προσώπου του. Μπορείτε να βρείτε πράγματα που θα σας κάνουν να χαμογελάσετε ακόμα και τις πιο απρόσμενες στιγμές. Όταν χαμογελάμε, κάνουμε καλό στον εαυτό μας και οι άλλοι μάς το ανταποδίδουν.
Το γέλιο έχει και άλλα ευεργετικά αποτελέσματα:
- Δίνει λάμψη στο δέρμα
- Τονώνει την κυκλοφορία του αίματος
- Οξυγονώνει το σώμα μας
- Κάνει μασάζ στα εσωτερικά μας όργανα
Πετάξτε τα σκουπίδια
Ξεκινήστε τη μέρα σας σε ένα σπίτι υγιεινό και απαλλαγμένο από τα απορρίμματα της προηγουμένης, με ανανεωμένη ενέργεια. Επίσης, φροντίστε την αισθητική, την καθαριότητα και την τάξη των προσωπικών σας χώρων πριν φύγετε από το σπίτι ώστε να επιστρέψετε σε ένα χώρο που σας προκαλεί ευχαρίστηση.
Συνοψίζοντας, αισθάνομαι την ανάγκη να πω ότι δεν προσπαθούμε να παραστήσουμε τον Δον Κιχώτη.. απλά επισημαίνω ότι όλοι οφείλουμε να κάνουμε τον δικό μας προσωπικό αγώνα, ο καθένας με τον τρόπο του. Οι καλές συνήθειες στη ζωή μας «ανθίζουν» εφόσον τις «ποτίζουμε». «Είμαστε αυτό που κάνουμε συνεχώς» είπε ήδη από τον 4ο αιώνα π.Χ. ο Αριστοτέλης. Το ουσιαστικό είναι εκεί, κοντά σας, και μπορείτε να το φτάσετε. Χαρείτε που υπάρχετε. Ζήστε τη στιγμή σαν να είναι η μοναδική της ζωής σας και δώστε της όλη τη σημασία που της αξίζει. Αυτό είναι το πρώτο βήμα προς τη γαλήνη, την ευτυχία και την ευζωία.
Βασιλική Β. Παππά-Μsc
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Μπράντλι Τζέφρι-Μίλσταϊν Γουέντι, 5 λελτά τη μέρα (μτφ. Α. Μπακοδήμου), εκδ. Δρεπανιά, Αθήνα 2007.
Τζόαν Ντάνκαν Όλιβερ, Ευτυχία (μτφ. Μ. Ρογάρη), εκδ. Μίνωας, Αθήνα 2007.
Bird, L., Πώς θα γίνετε ακαταμάχητη!, (μτφ. Ρ. Στράτου), εκδ. Ισόρροπον, Αθήνα 2006.
Canfield J., Η Επιτυχία Βήμα, Βήμα, (μτφ. Χ. Μπαρουξής), τόμος Ι, εκδ. Διόπτρα, Αθήνα 2016.
Carnegie, D., Πώς να απολαμβάνεις τη ζωή και τη δουλειά σου, (μτφ. Π. Δρεπανιώτης), εκδ. Κλειδάριθμος, Αθήνα 2009.
Marks, I.M., Νικήστε τις φοβίες, (επιμ. Δρ. Κασβίκης, Ι.,), (μτφ. Γρηγοριάδου Μ.,- Τριανταφυλλόπουλος, Δ.,), εκδ. Λήθη, Αθήνα 1991.
Moran, V., Μυστικά για μια μαγική ζωή. Προτάσεις κοινής λογικής και σοφίας για κάθε πολυάσχολη γυναίκα, (μτφ. Α. Μπακοδήμου), εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2006.
Reveillet, F., 10 λεπτά για τον εαυτό σου, (μτφ. Κ. Κορώνη), εκδ. Κριτική, Αθήνα 2008.
Robbins, A., Απεριόριστη δύναμη. Ξεπεράστε τα όριά σας, (μτφ. Χ. Μπαρουξής), εκδ. Διόπτρα, Αθήνα 2016.
Sharma, R., Ο Ήρωας της Διπλανής Πόρτας, (μτφ. Β. Παπαδοπούλου), εκδ. Διόπτρα, Αθήνα 2022.
