Η ροή αυτή (αστυφιλία) επήρε διαστάσεις μετακίνησης πληθυσμών, κατά τα τραγικά γεγονότα που πέρασε η χώρα μας (πόλεμος 1940, κατοχή, εμφύλιος, μετεμφυλιακές καταστάσεις ), που ανάγκασε τους ανθρώπους της υπαίθρου να καταφύγουν στα μεγάλα αστικά κέντρα (ιδίως στο Λεκανοπέδιο Αττικής ).
Για να επιβιώσουν και να στεριώσουν στη νέα τους πατρίδα, απόδημοι στην ίδια τους πατρίδα, ήσαν υποχρεωμένοι να παλέψουν σκληρά με πλήρη «εγρήγορση» των σωματικών και ψυχικών τους δυνάμεων. Τελικά σαν αγωνιστές της ζωής, κατόρθωσαν να δραστηριοποιηθούν σε όλους τους κοινωνικούς τομείς, σύμφωνα με τις δυνάμεις τους και να προοδεύσουν.
Παράλληλα με την ατομική τους αυτή πορεία, τους Απόδημους τους απασχόλησαν και άλλα σοβαρά γενικότερα προβλήματα όπως, η συντοπίτικη αλληλεγγύη και αλληλοβοήθεια, η διατήρηση των παραδόσεων μας και η συμπαράσταση στη Γενέτειρα. Η πείρα και η γνώση επίλυσης τέτοιων προβλημάτων ήταν η συσπείρωση όλων σε οργανωμένα πλαίσια δραστηριοτήτων.
Η οργανωτική πορεία των Αποδημικού κινήματος, ήταν παράλληλη με τις υποκειμενικές συνθήκες των Αποδήμων και τις διαμορφούμενες αντικειμενικά στη κοινωνία. Ξεκίνησαν με την ίδρυση Συλλόγων κατά χωριό, μέσα στα συντοπίτικα πλαίσια αλληλεγγύης-συμπαράστασης στη Γενέτειρα και προχώρησαν στη συγκρότηση Β’ και Γ’ βαθμού οργάνων Ομοσπονδίες και Συνομοσπονδίες, όταν από την μία μεριά οι αναπτυξιακοί προγραμματισμοί σχεδιαζόταν κατά περιοχές και ακόμη ο ισοπεδωτικός πολιτιστικός στόχος της «παγκοσμιοποίησης », έβαζε σε κίνδυνο την Εθνική προσπάθεια δράσης, έτσι ώστε οι στόχοι των Αποδημικών Οργανώσεων διαμορφώθηκαν:
α. Συντήρηση και μεταλαμπάδευση στις νεώτερες γενεές των παραδόσεων μας και
β . Συμπαράσταση στην πολιτιστική και οικονομική ανάπτυξη της περιφέρειας (Γενέτειρα).
ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΩΝ ΑΠΟΔΗΜΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ (ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ)
Κατ’ αρχήν οι Απόδημοι μετέχουν εθελοντικά, με αγάπη και μεράκι στην προσπάθεια των Οργανώσεων. Αποτελούν τον ομφάλιο λώρο επικοινωνίας με τις παραδόσεις μας, διατηρώντας και στις οικογένειες τους την περιρρέουσα πατριωτική ατμόσφαιρα. Οι δραστηριότητες των Οργανώσεων εκτείνονται σε όλους τους κοινωνικούς τομείς, γίνονται πολιτιστικές εστίες διασκορπισμένες στο κέντρο και τις συνοικίες των αστικών περιοχών, φέροντας τις παραδόσεις μας, κοντά στο λαό. Εκατοντάδες χιλιάδες Απόδημοι μετέχουν στις εκδηλώσεις που οργανώνουν εκατοντάδες Σύλλογοι Αποδήμων και κατακλύζουν με τις οικογένειες τους, μικρές, μεγάλες αίθουσες και στάδια ακόμη.
Στο πνευματικό τομέα, οι Οργανώσεις αναπτύσσουν δραστηριότητες, με την έκδοση εφημερίδων, περιοδικών, βιβλίων, καθώς επίσης οργανώνουν ομιλίες, διαλέξεις κτλ, τιμούν τοπικές προσωπικότητες. Σε συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση και Αρχές, διοργανώνουν Συνέδρια αναπτυξιακού περιεχομένου και Ιστορικά που αφορούν την Γενέτειρα και συμμετέχουν ενεργά σε διεκδικητικά διαβήματα επίλυσης προβλημάτων της. Οι Οργανώσεις ίδρυσαν καλλιτεχνικά Τμήματα εκμάθησης όλων των μορφών της παραδοσιακής τέχνης, στα οποία προσέρχονται χιλιάδες νέοι, ενώ στις όποιες εκδηλώσεις των Οργανώσεων καλύπτουν το καλλιτεχνικό πρόγραμμα, καλλιτεχνικά συγκροτήματα τα οποία κάνουν και εμφανίσεις αυτοτελείς (συναυλίες, θεατρικά έργα κτλ ).
Οι κάτοικοι των μεγάλων αστικών κέντρων, αναγκάσθηκαν να συγκατοικήσουν στους ίδιους χώρους με εκατοντάδες χιλιάδες Αποδήμους με παραδοσιακές καταβολές από όλα τα Γεωγραφικά Διαμερίσματα της χώρας. Έτσι στο νέο κοινωνικό μείγμα και με τους ντόπιους αστούς, δημιούργησε σοβαρό πρόβλημα αλληλοπροσαρμογής για την ομαλή συμβίωση. Δηλαδή έπρεπε να συντελεσθεί μία διαδικασία συνθετικής αλληλοαντοχής και αλληλεπίδρασης όλων των επί μέρους παραγόντων και αυτό βέβαια δεν θα μπορούσε να γίνει από μόνο του.
Η σε βάθος συγκεκριμένη πολιτιστική εργασία των αποδημικών οργανώσεων συνέβαλε και βοήθησε αποφασιστικά για να επιτευχθεί ο σκοπός αυτός.
ΑΛΛΑΓΗ ΝΟΟΤΡΟΠΙΑΣ (ΑΝΑΤΡΟΠΗ)
Είναι μικρό μέρος της Ελληνικής κοινωνίας οι λεγόμενοι «προύχοντες», «καλή κοινωνία», κλπ, δημιούργημα των συνθηκών (επιβολή παραγόντων οικονομίας, πολιτικής, εξουσίας), από θέσεως ισχύος σιγά-σιγά απέκτησαν νοοτροπία υπεροχής και έβλεπαν «αφ’ υψηλού» τόσο τους εργαζομένους της πόλης, όσο και τους αγρότες τους οποίους αποκαλούσαν περιφρονητικά «χωριάτες» με την έννοια ανθρώπου άξεστου, βρώμικου και αμόρφωτου. Παράλληλα «μαϊμουδίζοντας» τα ευρωπαϊκά «φερσίματα» (χωρίς να κατανοούν την κουλτούρα), νόμιζαν πως ήσαν «ευρωπαίοι », έτσι ώστε θεωρούσαν ότι οι αυθεντικές παραδοσιακές καλλιτεχνικές ρίζες μας, είναι χυδαία «χωριάτικα πανηγύρια ».
Φτάνοντας στα τελευταία χρόνια , η πορεία της ζωής, με την συμβολή των Αποδημικών Οργανώσεων, εξαφάνιζε τις διαχωριστικές γραμμές στα πλαίσια του νέου κοινωνικού μείγματος Αποδήμων-Αστών, έτσι ώστε η 2η και 3η γενιά Αποδήμων, εξελίχθη πλέον ομαλά στην δημιουργηθείσα πραγματικότητα με αρκετούς Απόδημους στην «καλή κοινωνία ».
Με αυτές τις προϋπoθέσεις, πραγματοποιούνται ριζικές κοινωνικές αλλαγές. Ο «απαξιωμένος» χωριάτης –επαρχιώτης όχι μόνο «αποκαθίσταται» αλλά όλοι θεωρούν τιμή τους την «χωριάτικη »καταγωγή τους και μάλιστα όσοι δεν έχουν χωριό ψάχνουν για να βρουν. Οι παλαιότεροι θυμούνται τα χωριά τους, επισκευάζουν τα «πατρικά» τους σπίτια για να λένε ότι θα κάνουν τις διακοπές τους στο χωριό τους (άλλοτε το έκρυβαν επιμελώς). Αλλά το ευχάριστο είναι ότι παιδιά και εγγόνια των Αποδήμων αγάπησαν τόσο το χωριό, κι’ εκεί με τις παρέες τους κάνουν διακοπές στα «πάτρια εδάφη» παρά σε κοσμικά θέρετρα του εσωτερικού και εξωτερικού. Τα χωριάτικα προϊόντα γίνονται νοστιμότατα, αγνά και υγιεινά. Στο τομέα της Τέχνης «αποκαθίστανται» όσοι επί χρόνια μιλούσαν ότι πηγή της καλλιτεχνικής τους δημιουργίας ήταν ο λαός του χωριού και της πόλης και άλλοι…. αγωνίζονται να αποδείξουν τώρα τις . ..λαϊκές τους καταβολές.
Καταλυτικά, η παραπάνω «ανατροπή» δεν έγινε από μόνη της ως κοινωνική ωρίμανση, εάν δεν ήταν ουσιαστική η συμβολή των Οργανώσεων.
ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΑ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΩΝ ΑΠΟΔΗΜΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ
Οι Αποδημικές πολιτιστικές Οργανώσεις επιτελούν συγκεκριμένο, μαζικής προσπάθειας και ανταπόκρισης από το λαό έργο, παντού διαπερνούν τα μηνύματα των παραδόσεων μας. Είναι μια μεγάλη στο πολιτιστικό γίγνεσθαι της χώρας προσφορά των Οργανώσεων.
Πέτρος Μαρκόπουλος
Αρθρογράφος
Μέλος ΔΣ Παμμακεδονικής Συνομοσπονδίας
