Πραγματοποιήθηκε η παρουσίαση του αστυνομικού μου βιβλίου η Σκιά της Αλήθειας της συγγραφέα Κυριακής Γεροζήση, στην Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών.

Χαιρέτισε ο πρόεδρος της ΕΕΛ Παύλος Ναθαναήλ, μίλησαν οι λογοτέχνες Φαίδρα Ζαμπαθά- Παγουλάτου, Γιάννης Παπαοικονόμου και Νεοκλής Γαλανόπουλος. Συντόνισε ο λογοτέχνης Γιώργος Μαρινάκης.

Από την ομιλία της Κυριακής Γεροζήση:

Στους δύσκολους καιρούς  όπου καθένας κλείνεται στον εαυτό  του και τα προσωπικά του προβλήματα, η λογοτεχνία, οι τέχνες, γενικά ο πολιτισμός και οι δημιουργοί τους, απαξιώνονται.

Η σύντομη  παρέμβαση  μου αφορά την σύγχρονη ελληνική αστυνομική λογοτεχνία γενικότερα, ένα παρεξηγημένο είδος σε μεγάλο βαθμό, ακόμη και σήμερα που η κυκλοφορία ελληνικών αστυνομικών έργων αυξάνει εντυπωσιακά.

Το 2016 εκδόθηκαν 40 αστυνομικά έργα Ελλήνων δημιουργών, αρκετές μελέτες για το λογοτεχνικό αυτό είδος, υποστηρίχτηκαν διατριβές, έγιναν πάμπολλες εκδηλώσεις, πολλές  με πρωτοβουλία της Ελληνικής Λέσχης συγγραφέων αστυνομικής λογοτεχνίας (ΕΛΣΑΛ), διοργανώθηκαν ακόμη και συνέδρια με συμμετοχή Ελλήνων και ξένων συγγραφέων και λογοτεχνών. Παρ` όλα αυτά, υπάρχουν ακόμη πολλοί διστακτικοί και προβληματισμένοι απέναντι στο αστυνομικό αφήγημα περιστασιακοί αναγνώστες, αλλά και βιβλιοφάγοι, διανοούμενοι, λογοτέχνες και άλλοι οι οποίοι δηλώνουν ευθαρσώς, εγώ δεν διαβάζω αστυνομικά. Επιλογή και δικαίωμά του κάθε αναγνώστη  φυσικά, θέμα γούστου και κουλτούρας αλλά και παρεξήγησης θα πρόσθετα.

Κάθε έργο, αστυνομικό ή όχι, διακρίνεται για την ποιότητα, το περιεχόμενο, τον τρόπο γραφής.   Είναι λογοτεχνικό έργο αξίας,  μέτριο ή κακό πεζογράφημα, ακόμη και  παραλογοτεχνία.

Το ίδιο ισχύει και στο αστυνομικό. Το ελληνικό αναγνωστικό κοινό είναι δικαιολογημένα δύσπιστο απέναντί του, όταν ιδιαίτερα οι κάποιας ηλικίας, έχουν γνωρίσει τη Μάσκα και το Μυστήριο, έχουν παρακολουθήσει τις υπερβίεαιες αμερικάνικες και όχι μόνον, αστυνομικές σειρές, έχουν φυλλομετρήσει κάποια από  τα ογκώδη, καταθλιπτικά, αιμοσταγή  και πολλά άλλα πολυδιαφημισμένα κυρίως ξένα, ευπώλητα, αστυνομικά.  

Πόσοι όμως  άκουσαν δραματοποιημένα ελληνικά αστυνομικά διηγήματα της σειράς Κλέφτες και Αστυνόμοι* στον ραδιοσταθμό 902 αριστερά στα FM χωρίς να τα απολαύσουν;

Και ποιος καλλιεργημένος άνθρωπος θα αποκαλέσει  παραλογοτεχνία ή σκουπίδι τους Άθλιους του Βίκτορα Ουγκώ ή Το Έγκλημα και Τιμωρία του Ντοστογιέφσκι;

Θα αναρωτηθείτε, δικαιολογημένα ίσως, γιατί αναφέρομαι σε τούτα τα αριστουργήματα της  παγκόσμιας λογοτεχνίας. Μα γιατί είναι και αστυνομικά έργα. Κοινωνικά, ιστορικά ή υπαρξιακά αλλά και αστυνομικά μυθιστορήματα. Με εγκλήματα, αστυνόμους, σασπένς, αναζήτηση της αλήθειας, ανατροπές...

Το 2016, το Έγκλημα και Τιμωρία κυκλοφόρησε στη Γαλλία από τον γνωστό εκδοτικό οίκο Actes Sud ως αστυνομικό, Roman Policier.

Χρειάστηκε να  διαβάσω 3 φορές Το Έγκλημα και Τιμωρία, με διαφορά δεκαετιών για να αντιληφθώ ότι πρόκειται για αστυνομικό έργο. Το ότι είναι αριστούργημα, το αντιλήφθηκα πολύ πιο γρήγορα. Ευτυχώς.

Η αξία αυτών των έργων  δεν αναβαθμίζει φυσικά αυτόματα,  το αστυνομικό μυθιστόρημα γενικά. Πρόβλημα δεν είναι το λογοτεχνικό είδος αλλά το γεγονός  ότι δεν εμφανίζεται κάθε μέρα ένας Ουγκώ ή ένας Ντοστογιέφσκι, αλλά χιλιάδες απλοί λογοτέχνες. Με το ίδιο κριτήριο της καλής ή όχι λογοτεχνίας και τις προσωπικές μας προτιμήσεις και ευαισθησίες είναι  κατά την άποψή μου προτιμότερο να αντιμετωπίζουμε  το κάθε έργο συμπεριλαμβανόμενου του αστυνομικού.

Από αυτή την οπτική γωνία ευελπιστώ ότι θα κοιτάξουν  οι αναγνώστες   και τη Σκιά της Αλήθειας, μια  κοινωνικοπολιτική, αστυνομική μυθοπλασία. Όσο για την άποψη ότι τα αστυνομικά έργα είναι βίαια, ή πορνογραφικά, δεν πρόκειται για γενικό κανόνα. Στο θέμα της αγάπης και του έρωτα,  στη Σκιά της αλήθειας όπως στην πλειονότητα των ελληνικών έργων του είδους, κυριαρχούν η τρυφερότητα και τα αισθήματα, είναι δε λιγότερο βίαια από πολλά   κοινωνικά, ιστορικά, πολεμικά, περιπετειώδη ή δραματικά, μη αστυνομικά έργα.  

Στη Σκιά της αλήθειας, υπάρχουν ελάχιστα εγκλήματα αρμοδιότητας της αστυνομίας σε σύγκριση  με τα κακουργήματα που οφείλονται σε κοινωνικούς, πολιτικούς  οικονομικούς λόγους γενικότερα, συνέπεια του καπιταλιστικού συστήματος που κυβερνά σήμερα τον κόσμο.   

Η μείωση, η εξάλειψη των αιτίων που τα προκαλούν,   δεν είναι θέμα της αστυνομίας, αλλά των Λαών όπως θα έλεγε ο Νίκος Βιδάλης (Από τους κεντρικούς χαρακτήρες του μυθιστορήματος).  Ποτέ  σ` αυτό το έργο όπως και στα υπόλοιπα δικά μου καθώς και την πλειονότητα των προοδευτικών ελληνικών κοινωνικο-πολιτικών αστυνομικών δεν δίνεται έμφαση στην περιγραφή των φόνων ή άλλων βιαιοτήτων.  Αλλού πέφτει το βάρος.

Ειπώθηκε  ότι χρησιμοποιώ την αστυνομική πλοκή ως πρόσχημα για να αναπτύξω τον κοινωνικοπολιτικό καμβά που μ` ενδιαφέρει. Δεν αντιλέγω, όλα τα έργα μου αστυνομικά ή μη, είναι κατά κύριο λόγο ρεαλιστικά κοινωνικοπολιτικά.  Υπάρχουν όμως  μυθοπλασίες  στις οποίες κατά την άποψή μου ταιριάζει καλύτερα η αστυνομική πλοκή. Δεν το αποφασίζω εγώ, αλλά το θέμα με το οποίο καταπιάνομαι. Αυτό συμβαίνει και στο παρόν έργο.

Η επέκταση του αστυνομικού μύθου της Σκιάς της Αλήθειας, σε δυο διαφορετικές χώρες, σε διαφορετικές εποχές και συστήματα διακυβέρνησης: “ομαλές” συνθήκες δημοκρατίας ή συνθήκες κρίσης, καθώς και σε συνθήκες δικτατορίας  μου έδωσαν τη δυνατότητα να τονίσω την κοινωνική πλευρά, την αδικία  και την ασυδοσία πλατύτερα.

* Κυκλοφορεί σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή από τις Εκδόσεις Ψυχογιός, Αθήνα 2013.