Άντρες, άντρες, άντρες,
ενώ σας αγαπάμε
πάντα θα είμαστε Λιπεσάνορες
Για τίποτα γυναίκες δεν έχω να δικαιολογηθώ... τα ίδια ζήσαμε όλες και κάτω από το ίδιο φεγγάρι γεννιόταν η μελαγχολία μας.
Τι κι αν μερικές είχαμε ξεχωριστά αξιώματα, τρομαγμένες στεκόμαστε σε δωμάτια σκοτεινά με άδειες ψυχές, βράχοι τα δάκρυα κυλούσαν, χτυπούσαν ανελέητα, καίγανε τις άμυνές μας... Θλιμμένες χώρες τα σώματά μας, σφάδαζαν σ’ ανάκατα κρεβάτια, μοναχικά λόγια, κλάματα, φωνές, υποσχέσεις, στοίχειωναν τις ζωές μας.
Μόνες μας πυρώσαμε τα όνειρά μας επάνω στις πλάτες ενός άντρα που τον θεωρούσαμε μέλλον μας... Βροχή αιώνια τα τόσα γιατί φέρνανε καμπές συνθλίβοντας συθέμελα τον κόσμο μας... ατέρμονες οι ανάγκες, έρμαιες χαράζανε τα πάντα, από εκείνα τα ποθητά, που ποτέ δεν θα συναντούσαμε.
Μόνο στα πάθη της στιγμής ξοδεύαμε συνήθειες μ’ ανύπαρκτα καμώματα, κενές, και πάντα γεμάτες μόνο απειρία...Αδαείς μπροστά σε κάθε ευτέλεια γεμίζαμε ενοχές. Από μικρή πνίγηκα μες στη φωτιά που πύρωσε τα στήθια μου. Κι ας φάνηκε πως όλα στης ζωής μου το χάραμα ξεκίνησαν ωραία... μα οι καιροί αλλάζουνε και παίρνουνε μαζί τους κάθε ελπίδα μας, στεκόμαστε όμως δυνατές, οι γυναίκες κι ας μας εκπαίδευσαν ακριβώς όπως τα σκυλιά... ούτε σε τι να πιστέψουμε δε μας άφησαν να διαλέξουμε και μας τιμωρούσαν αν δεν κάναμε όσα μας λέγανε. Δεν είμαστε αποδεκτές από την κοινωνία τους αν ο τρόπος συμπεριφοράς μας έδειχνε ανεξαρτησία. Υπακοή, αυτό ήταν το θέσπισμα, μόνο τότε κερδίζαμε την επιβράβευσή τους – αν μέναμε υπάκουες.
Με το φόβο της τιμωρίας και της απόρριψης αναγκαστήκαμε να συμφωνήσουμε. Με χαμένο το φρόνημα, δεν είχαμε άλλη διέξοδο παρά να κάνουμε το κορμί μας σύνεργο στην αναζήτηση αυτεξουσιότητας... Έτσι, όπως το σπαθί έξω απ’ το θηκάρι που δείχνει τη δύναμή του, κάναμε όπλο το κορμί μας, το μοναδικό που μας χάριζε μια κάποια απελευθέρωση κι αυτό μόνο έξω από τα ρούχα του... Αναπτύξαμε τα χαρίσματά του για να αιχμαλωτίζει την προσοχή τους και να κερδίζουμε την αποδοχή και την ανεξαρτησία μας, όσο λίγο ή πολύ διαρκούσε.
Λιπεσάνορα έγινα στη ζωή μου, αναγκαστικά, για να καταφέρω να ζήσω την ελευθερία που ζητούσε το είναι μου... κι αν αυτή η ελευθερία ήταν της μοίρας μου το κακό, να ξέρετε πως αν μπορούσα να ξαναζήσω πάλι θα την αποζητούσα με κάθε τρόπο. Όσα δεινά κι αν χρειάζονταν απ’ την αρχή να ζήσω.
Ποιο να ’ταν το γραφτό μας καμιά μας δεν γνώριζε κι ας μου λέγανε πως η ζωή μου ξεκίνησε από ένα θαύμα, όπως και κάθε πράγμα που μου συνέβη στη ζωή ήταν ένα θαύμα. Όλοι ξέρουν ότι είμαι της Λήδας κόρη. Χάρηκε η δόλια η μάνα μου στην αρχή, στα παιδικά μου χρόνια, που γεννήθηκα όμορφη, κατόπιν της ήμουν αφορμή για θλίψη. Εγώ μικρή δεν καταλάβαινα όσα εκείνη έβλεπε να διαγράφονται στο μέλλον για μένα: «Η ομορφιά σου δυστυχία θα γεννήσει, που είπε κάποτε, να προσέχεις γιατί πολλοί θα σ’ επιθυμήσουν, άλλοι τόσοι θα σε ζηλέψουν κι άλλοι θα χαίρονται με τα παθήματά σου και οι θεοί με μια μόνη δυστυχία θα σε χτυπούν για να υποφέρεις. Τ’ όνομα να προσέχεις μη σου βγει και πλήθος άδικα σε ψέγουν λόγια σκληρά για όσα ποτέ δε θα έχεις κάνει, αυτό είναι το χειρότερο από μια κατηγόρια που την αξίζεις. Η μεγάλη ομορφιά είναι κατάρα, αλλάζει τα συνήθη, ελεύθερη γεννήθηκες από γονείς, ελεύθερο είχαμε πνεύμα. Αυτή την ελευθερία να φυλάξεις, μην την στερήσεις στον εαυτό σου, μα ούτε και να στη στερήσουν. Μην σκλαβωθείς ποτέ από τον έρωτα, τούτος ο βάρβαρος εύκολα σε ρίχνει στη σκλαβιά... η ομορφιά όπου των γυναικών χαρίζει ευτυχία, για σένα ολέθρια μπορεί να είναι».
Τούτα τα λόγια μού κάνανε εντύπωση και τα θυμάμαι πάντα. Έβλεπε το μέλλον μου, καημένη μάνα και δεν μπορούσε κάτι να αλλάξει ή να σταματήσει τη μοίρα μου. Γι’ αυτό τάχτηκε στο ναό του Δία, για να με προστατέψει.
Μα η ιστορία μου δεν αρχίζει που έγινα γυναίκα του Μενέλαου και βασίλισσα της Σπάρτης. Αυτή είναι μια ιστορία που μπορεί να περνάει κάθε γυναίκα φτάνοντας στην ηλικία του γάμου, να παντρεύεται κάποιον που δεν είναι ερωτευμένη μαζί του.
Οι δυο βασιλιάδες των Μυκηνών δεν είχαν καμιά σχέση μεταξύ τους, κι ας ήταν αδέλφια κι ας είχαν μεγαλώσει και γαλουχηθεί με τους ίδιους αυστηρούς κανόνες για να εφαρμόζουν την εξουσία ως αληθινοί ρηγάδες.
Οι χαρακτήρες τους ήταν αντίθετοι: ο Αγαμέμνονας είχε το στοιχείο του αληθινού ηγεμόνα, ήταν απότομος και τραχύς άντρας και συχνά άδικος στις αποφάσεις του. Λυπόμουν την αδελφή μου την Κλυταιμνήστρα που ζούσε με αυτόν το σκληρό άντρα, αλλά κι εκείνη ήταν διαφορετική από μένα που τα πάντα σκεπτόμουν με συναίσθημα, ενώ αυτή ήταν πιο δυναμική, αποφασιστική και δραστήρια και σίγουρα με τη λογική που είχε θα πονούσε λιγότερο σε όσα επιθυμούσε και δεν της έρχονταν.
Ο Μενέλαος ήταν το αντίθετο του Αγαμέμνονα, διαλλακτικός, πιστός στην πρόμαχο θεά Αθηνά και όσο κατάφερνε πιο δίκαιος, το προσπαθούσε. Γι’ αυτό χάρηκα με την επιλογή μου ανάμεσα σε τόσους υποψήφιους ηγεμόνες να επιλέξω τον Μενέλαο για σύζυγό μου, από το βλέμμα που με κοίταξε γεμάτο περηφάνια και ικεσία. Ένα βλέμμα βαθύ, διεισδυτικό, πολύ διαφορετικό από των υπολοίπων ανδρών. Ξεχώρισα μέσα του την ευπρέπεια και την ηρεμία. Με το γάμο αυτό ενώθηκαν τα δυο βασίλεια της Σπάρτης και των Μυκηνών ικανοποιώντας το όραμα του πατέρα μου για μια ακλόνητη ηγεμονικά Σπάρτη που θα είχε τον έλεγχο όλης της Πελοποννήσου.
Δεν ξέρω πόσο σοβαρός μπορεί να είναι κι αυτός ο ρόλος που παίζουμε εμείς οι γυναίκες ως θυγατέρες που ενώνουν βασίλεια, χώρες, τις μοίρες των ανθρώπων και τις τύχες τους. Πάντως, ομολογώ ότι με το γάμο ένιωσα ότι θα είχα ένα ασφαλές καταφύγιο.
Ένιωθα χαρούμενη που, επιτέλους, θα έβρισκα ηρεμία από την ενοχλητική παρουσία των μνηστήρων που με έβλεπαν μόνο ως αντικείμενο του πόθου κι όχι ως γυναίκα με μυαλό και αξία. Γυναίκα σαν όλες μας ήμουν κι ονειρευόμουν να ζήσω το πάθος από έναν άντρα που δεν θα ήθελε μόνο το κορμί μου αλλά και το χαρακτήρα μου. Κι ο Μενέλαος νόμισα πως ήταν ο άντρας που θα μου χάριζε αυτή την αίσθηση.
Αυτή ήταν η κατάρα που έσερνε η ομορφιά μου, να με κοιτάζουν μόνο απ’ έξω και όχι την ψυχή μου. Με τον Μενέλαο ήθελα να πιστεύω πως για μια ζωή ο έρωτας και η αγάπη θα έβρισκαν ανταπόκριση, μα αργότερα κατάλαβα ότι η καρδιά έχει δικούς της κανόνες που δεν ακολουθούν τη λογική και κρύβει μεγάλα μυστικά κι απ’ ότι αποδείχτηκε περίμενε τη στιγμή να μου τα φανερώσει με τον ερχομό του Πάρι.
Ήμουν έξυπνη και δραστήρια και ο Μενέλαος εκτιμούσε την κρίση μου για τα διοικητικά ζητήματα... Συχνά ζητούσε τις υποδείξεις και παραινέσεις μου, κάτι που με έφερνε πιο πολύ κοντά του. Ήταν η πρώτη φορά στη ζωή μου που ένας άντρας δεν με ήθελε μόνο ως αντικείμενο πόθου, αλλά ως γυναίκα με μυαλό.
Η πίστη του μού έδωσε άλλον αέρα, απόκτησα περισσότερη αυτοπεποίθηση, μα κάτι βαθιά μου ήταν ακόμη ανικανοποίητο. Υπήρχε η αίσθηση μιας έλλειψης και δεν ευχαριστιόμουν όσο ζούσα. Θεώρησα ότι είχα επηρεαστεί από την εγκυμοσύνη. Το ίδιο μου έλεγε και η Αίθρα, πως συμβαίνει σε πολλές γυναίκες να αισθάνονται ανασφάλεια από την έντονη ευαισθησία που κατακλύζονται. Πολλά βράδια έκλαιγα αναίτια. Η καλή μου Αίθρα με βοήθησε να ξεφύγω με τις συμβουλές και τα χαμόγελά της. Σαν μάνα αληθινή μου στάθηκε ετούτη η γυναίκα, πολύ την αγάπησα. Αν δεν ήταν στο πλευρό μου όταν γεννούσα ίσως να είχα χάσει το παιδί, μπορεί και τη ζωή μου. Ο τοκετός ήταν δύσκολος, κράτησε πολλές ώρες, σφάδαζα απ’ τις ωδίνες, μα στο τέλος όλα πήγαν καλά. Γέννησα ένα πανέμορφο κοριτσάκι, την Ερμιόνη μου. Τι υπέροχη εποχή. Αφοσιώθηκα στο μεγάλωμα της μικρής μου καλλονής, τη μεγάλωνα με προσοχή και με περίσσα αγάπη. Όση έλειψε σε μένα από την μητέρα μου τη Λήδα, όταν τάχθηκε ιέρεια στο ναό του Δία και με άφησε μόνη να ξεπεράσω τις δυσκολίες.
Με τον Μενέλαο ατενίζαμε το μέλλον μας με αισιοδοξία και σιγουριά. Η ευτυχία που νιώθαμε φάνταζε παντοτινή. Τόσο ανίδεοι ήμασταν και οι δυο με τη ζωή. Μα δεν είχαμε και λόγο τότε να ανησυχούμε, οι θεοί ήταν στο πλευρό μας. Η Σπάρτη ευημερούσε και δεν είχαμε άλλο να κάνουμε παρά μόνο σχέδια για το μέλλον. Φαντάζομαι πόσο θα γελούσαν οι θεοί που μας άκουγαν. Μέχρι που υπολογίζαμε η κόρη μας να παντρευότανε τον ξάδελφο της, τον Ορέστη, γιο της αδελφής μου της Κλυταιμνήστρας και του Αγαμέμνονα, αδελφού του άντρα μου. Με αυτό το γάμο θα ενώνονταν για πάντα τα δυο βασίλεια, των Μυκηνών και της Σπάρτης. Όμως, η αληθινή ιστορία της ζωής μου ξεκίνησε όταν ήρθε εκείνος, ο ώριος Πάρις στο παλάτι και συναντηθήκαμε για πρώτη φορά, τότε ήταν σαν να άρχιζε ένα αληθινό παραμύθι στη ζωή μου.
*Ελέναυς, αυτή που καταστρέφει τα πλοία, Έλανδρος τους άνδρες, Ελέπτολις τις πόλεις.
Δημήτρης Βαρβαρήγος
Συγγραφέας
Μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών και του Συλλόγου «Ιστορικών Συγγραφέων»
Απόσπασμα από το μυθιστόρημα «ΛΙΠΕΣΑΝΟΡΕΣ-ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ ΦΙΔΙΟΥ»-βιβλίο 2
Εκδόσεις Ν.&.Σ. ΜΠΑΤΣΙΟΥΛΑΣ-Αθήνα 2014
Λιπεσάνορες... πάντα να θυμόμαστε πρέπει τους κανόνες...
Να μη νιώθουμε ένοχες για την πραγματικότητα του θύματος...
Να μη χρειαζόμαστε τη προσοχή του απόμακρου...
Να μη ζητάμε την έγκριση του επικριτή...
Να μη φοβόμαστε τον τρομοκράτη...
Δεν πρέπει στους άντρες να βρίσκουν έδαφος, ρόλους να παίζουν μαζί μας...
Γυναίκες είμαστε, έχουμε δύναμη ... στρέψτε αλλού πεδίο της δράσης σας.
