Ας γυρίσουμε κάποια χρόνια πίσω κι ας ζήσουμε νοερά σαν αυτόπτες μάρτυρες την ιστορική πραγματικότητα σαν μικροί στρατιώτες του πιο ένδοξου Μακεδονομάχου Παύλου Μελά, το ιστορικό χρονικό της ανεκτίμητης θυσίας του, σαν γόνοι και φύτρα των ηρωικών Μακεδονομάχων και της αιματοβαμμένης ελληνικής Μακεδονίας την ιερή παρακαταθήκη που μας άφησαν.
1903-1908: Το έπος του Μακεδονικού αγώνα: Ιστορική πραγματικότητα που διδάσκει, φρονηματίζει, συγκινεί και γεμίζει περηφάνια τις καρδιές όλων μας μια και χτυπάει μέσα μας ελληνική καρδιά.
Οι νέοι μας, οι Μακεδόνες έλληνες νέοι, πρέπει να ξέρουν την αλήθεια, είναι χρέος τους να φυλάνε στις καρδιές τους τον τιτάνιο Μακεδονικό αγώνα, να χαράξουν στις ψυχές τους τα λαμπρά τρόπαια των υπερασπιστών και ελευθερωτών της Μακεδονικής γης.
Από το 1867 στις περιοχές του Μοναστηρίου, της Φλώρινας, της Αχρίδας, της Καστοριάς και της Κοζάνης ιδρύεται από ανθρώπους των γραμμάτων, εμπόρους και πρόκριτους η «νέα φιλική Εταιρία». Στο Μοναστήρι αργότερα οι πρόκριτοι της πόλης με τη βοήθεια του πρόξενου Πεζά και γραμματέα Ίωνα Δραγούμη ιδρύου την οργάνωση «Άμυνα». Ο Ίωνας Δραγούμης και ο Μητροπολίτης Γερμανός Καραβαγγέλης δραστηριοποιούνται, στέλνουν ενόπλους υπερασπιστές του ελληνισμού της Μακεδονίας για να ενημερώσουν την Κυβέρνηση της Ελεύθερης Ελλάδας και πετυχαίνουν να τους αποσταλεί τον Φεβρουάριο του 1904 μια επιτροπή της οργάνωσης « Εθνική Εταιρία » που την αποτελούσαν οι λοχαγοί Αναστάσιος Παπούλας και Αλέξανδρος Κουτούλης, ο υπολοχαγός Κολοκοτρώνης και ο ανθυπολοχαγός Παύλος Μελάς.
Ο Παύλος Μελάς ζητάει ενισχύσεις από αντάρτικα σώματα, όπλα και χρήματα κι αρχίζει τον αγώνα της θυσίας. Επισκέπτεται σχολεία, παρακολουθεί μαθητές που διαβάζουν και κατανοούν, ζήτησε καλύτερη οργάνωση των σχολείων, έδωσε χρήματα για την κατασκευή των κατεστραμμένων σχολείων, βοήθησε χρηματικά χήρες και ορφανά Μακεδονομάχων, φτωχούς και γενικά αδύναμους ανθρώπους.
Ο ιερός αγώνας που άρχισε, ο μεγάλος ήρωάς μας, συγκινεί την καρδιά κάθε απόγονού του, κάθε ελληνικής ψυχής. Ρίγη συγκίνησης προκαλούν τα λόγια του, που σαν νάναι μπροστά μας η μεγάλη του μορφή την ακούμε να λέει: «Αναλαμβάνω αυτόν τον αγώνα με όλη μου την ψυχή και με την ιδέα ότι είμαι υποχρεωμένος να τον αναλάβω… Έχω την πεποίθηση ταύτη έχω και υπέρτατο καθήκον να θυσιάσω το παν…»
Όμως δυο εχθροί ύπουλοι και αδυσώπητοι τον περιζώνουν: Ο μισέλληνας κομιτατζής και ο βάναυσος Τούρκος κατακτητής.
Η εξοντωτική δράση των Βουλγάρων κομιτατζήδων στάζει αίμα και δάκρυ στο πέρασμά της: Με όλα τα μέσα, υποσχέσεις, απειλές, δηλώσεις υποταγής, εγκατάσταση Βουλγάρων παπάδων και δασκάλων, φόνους, φωτιά και κάθε ωμότητα προσπαθούν να αλλοιώσουν το φρόνημα των Μακεδόνων, να λυγίσουν την ψυχή τους, να αλλοτριώσουν την ελληνικότητά τους και να τους ξεκόψουν απ΄ την μάνα Ελλάδα.
Όμως όλα αυτά φέρνουν το αντίθετο αποτέλεσμα, ξυπνούν τα αδελφικά αισθήματα των υπόλοιπων Ελλήνων, αντλούν θάρρος και δύναμη, χαλυβδώνουν την καρτερικότητα και την αυταπάρνησή τους σε μια άμυνα μέχρι τον θάνατο, συγκλονίζεται ο Ελληνισμός απ΄ τα όργια και τις κραυγές του πόνου που προκαλούν οι κομιτατζήδες και νέες σελίδες δόξας γράφονται στις πλαγιές των βουνών και τα χωριά της ιερής Μακεδονικής γης.
Αίματα και θυσίες ποτίζουν και τρέφουν το δέντρο της λευτεριάς. Σπάρθηκαν τα βουνά με κόκκαλα παλικαριών και ποτίστηκαν οι κάμποι με αίμα ηρώων. Αυτό το άλικο αίμα του Παύλου Μελά το απόγευμα στις 12 Οκτωβρίου 1904 πότισε τα χώματα της Σιάτιστας, χώματα ελληνικά, χώματα ευλογημένα. Κι η λαϊκή μούσα επιμαρτυρεί πένθιμα με τον στίχο: «Σαν τέτοια ώρα στο βουνό, ο Παύλος πληγωμένος, μες στο νερό του αυλακιού, ήτανε ξαπλωμένος».
Μόλις πληγωμένος απ’ την προδοσία του κομιτατζή Μήτρου Βλάχου κι απ΄ το τούρκικο βόλι ο μεγάλος ΗΡΩΑΣ είπε: «Στη μέση με πήρε παιδιά». Μπήκε μέσα. Φώναξε τον Νίκο Πύρζα: «Νίκο που είσαι;» Έβγαλε τον σταυρό του απ΄ τον λαιμό και είπε: «Τον σταυρό να τον δώσεις στη γυναίκα μου. Και το τουφέκι, όπως σου είπα, του Μίκη (του γιου μου) και να τους πεις ότι το καθήκον μου έκανα».
Το καθήκον του Έλληνα, το καθήκον του αγωνιστή, του ήρωα, του παιδιού της μεγάλης μας ΜΑΝΑΣ, της ΕΛΛΑΔΑΣ.
Αυτό το καθήκον καλούμαστε και οι σημερινοί Έλληνες, μικροί και μεγάλοι να εκπληρώσουμε. Δεν μας το ζητάνε χάρη. Δεν του κάνουμε χάρη. Το επιτάσσει η αιματοβαμμένη Μακεδονική γη που κληρονομήσαμε και πατάμε, μας το φωνάζει το ελληνικό μας όνομα μας το γλυκοψιθυρίζει η ΜΑΝΑ μας ΕΛΛΑΔΑ, μας το διδάσκει η ατίμητη θυσία του ΠΑΥΛΟΥ ΜΕΛΑ.
Κατερίνα Αστεριάδη Ραμανδάνη
Συγγραφέας