Εδώ οι Μάνες ανοίγουν τις πύλες προ του κινδύνου, για της τιμής το τίμημα. «Ήρωες όπου κι αν ζούνε / μες στης γης αυτής τη σφαίρα / πρέπει νάχουν την Ελλάδα / για πατρίδα και Μητέρα ». Μ.Π.Κ. Σ’ αυτή την όχθη αγοραπωλησίες δεν υπάρχουν, τα παιδιά της Ελλάδος πολεμούν σκληρά. Το πολύ εν τω ευ! Από τη Ρωμαιοκρατία, τον Μέγα Αλέξανδρο, την Αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία και τον Κιτέα, τα Διονύσια και τα Φέουδα, την Ενετοκρατία και τους λογίους των Βυζαντινών χρόνων τις Σταυροφορίες και τους Νεομάρτυρες, τη Νίκη της Εκκλησίας, τον θρίαμβο της Εθνικής Ιδέας, τη Μαρία τη Συγκλητική, στο ρόλο της ηρωϊκότερης πράξης της Κυπριακής Ιστορίας, έως την Τουρκοκρατία, την 28η 1940, την ΕΟΚΑ, και τα Ίμια. Ένας είν’ ο θάνατος, μία η Δάφνη κι ανάσα της ζωής η Λευτεριά. Σερ Τζων Χάρτινγκ, Γκρίζοι Λύκοι, και το «Divide and rule» δε τρομάζουν το ψυχικό μεγαλείο των παιδιών της Ελλάδος. Κι ένα απ’ τα κοντινά παραδείγματα αυτού του μεγαλείου της ψυχής των αγωνιστών της ΕΟΚΑ είναι το μεγάλο περιεχόμενο της σκλαβωμένης μας Κύπρου. Είναι τα όρια του εκπληκτικού της ηθικού ύψους στα χρονικά του κόσμου. Πενήντα χρόνια μετά τον απελευθερωτικό αγώνα των ηρωομαρτύρων της και μέσα από μελέτη του πρώτου μέρους του έργου του Κύπριου αγωνιστή κυρίου Πέτρου Στυλιανού. «Η εποποιία των κεντρικών φυλακών», θα αντλήσουμε στοιχεία για τη σκλαβωμένη μας Κύπρο. Η μάζα της ψυχής έγινε πόνος, αγανάκτηση. Αυτή η ιερή τελετή που θέλουμε να αποδώσουμε συνοπτικά αλλά αληθινά είναι ματωμένη εικόνα, πόνος, είναι αίμα, όπως είπε ο Νίτσε. Ο κόσμος συμπάσχει στον πόνο των Κυπρίων. Από τον Τύμβο της Μακεδονίτισσας και τα φυλακισμένα μνήματα, ως το Ταίναρο και τους σταχτερούς βράχους της Ταϋγετινής γενέτειράς μου, τα φύλλα της καρδιάς, δέρνονται στο χαλάζι της αδικίας. Ενώ κινούν τα νήματα της πένας στα τρεμάμενα δάχτυλα. Ακάνθινα σύρματα, βαριές χειροπέδες, απαγχονισμοί, εξορίες, φυλακές. Κι όμως «δεν τρομάζουν τους Κυπρίους / εξορίες και αγχόνη /. Το τραγούδι είναι ΈΝΑ / σαν ο Έλλην ξεσπαθώνει /». Μ.Π.Κ. Εμβατήρια δονούν τις φυλακές των παιδιών που πολεμούν για ένα νέο 21 κι έστω για μιας ώρας ελεύθερη ζωή, έξω απ’ τα ιταμά σχέδια των κατακτητών. Η Τήβεννος της αδικίας των αποικιστών, οι άσπρες κορδέλες κι οι περούκες «bands and Wigs» δεν τρομάζουν τα παιδιά της Κύπρου, που πήραν θέση στις λαμπρότερες σελίδες της Κυπριακής Ιστορίας. Εθνικοαπελευθερωτικά Σύμβολα! Οι αμφιταλαντεύσεις απόδρασης του Καραολή, η φωνή διαμαρτυρίας των Καραολή Δημητρίου για την άδικη μεταχείριση των Άϊρονς, ο ψυχολογικός πόλεμος, οι εξορίες, η αγχόνη, και άλλα βασανιστήρια χαράζουν τους δρόμους του νου όλων των Φιλελεύθερων ανθρώπων της γης, όπως ο Αβελάρδο Ροντάν θερμός Φιλέλληνας και διανοούμενος της Ουραγουάης ο οποίος αφιέρωσε ποίημα στον Ανδρέα Ζάκο μετά τις εκτελέσεις. Όμως η μεγαλύτερη τραγωδία ήταν τα ψυχολογικά βασανιστήρια των μελλοθανάτων, έτσι όπως καθρεπτίζονται στις επιστολές τους. Δύναμη σιδηρά των αγωνιστών υπήρξε ο Ιησούς και το Αναστάσιμο μήνυμα του Μακαρίου το 1956 από τα βάθη του Ινδικού ωκεανού. Τον κολοσσό της βίας τώρα σκεπάζει μ’ ένα θεόρατο βάρος το μήνυμα της Νίκης της Ιδέας του Πνεύματος. «Το πάθος οδηγεί εις την Λύτρωσιν κι ο Γολγοθάς εις την Ανάστασιν». Κι ακόμη «μνήσθητε των πτωχών και ασθενών των εν φυλακάς και στρατοπέδοις ίνα και ούτοι κοινωνοί γένονται της χαράς υμίν…..». Πάνω απ’ τις εκατόμβες και τις θυσίες η Νίκη θα ήταν δική μας. Μέσα απ’ τα κηρύγματα, τον όρκο του Ανδρέα Ζάκου, τα μαύρα πέπλα και τους θρήνους. Μέσα απ’ την αυταπάρνηση και την στωικότητα της θυμοσοφίας, η Ελλάδα θάχει πάντα ένα όραμα: Τους εφήβους της Κύπρου ν’ ανεβαίνουν με το χαμόγελο τα σκαλοπάτια της αγχόνης διαβαίνοντας την Γεσθημανή της αγωνίας. Το μίσος μας για την «ανήθικη υπόθεση» του κυνικού κατακτητή γινόταν όλο και πιο βαθύ. Ο τότε πολιτικός κατάδικος Σταύρος Ποσκώτης λέει στο ημερολόγιό του μεταξύ άλλων ότι η ώρα της υπέρτατης δοκιμασίας κι αιώνια νίκη της προσήγγιζεν. Η μεγάλη ανδρεία ήταν η παλικαριά των εφήβων μας. Η συναίσθηση της θέσης των τους ανέβασε στο ζενίθ του βάθρου. Πλάι τους τα μεθυσμένα από κρασί της μάχης νιάτα. Άλλη αυτή η ανδρειοσύνη. Εδώ, τα φτερά του ενθουσιασμού αντίκρισαν το χάρο. Εκεί, στο κελί του θανάτου περιμένουν την εκτέλεση με τη θηλιά της αγχόνης. Ο ένας πέφτει αθάνατος ήρωας στη μάχη της μέθης. Ο άλλος όμως ήρωας αθάνατος χωρίς μεθύσι και φτερά, γνωρίζει ότι θα πεθάνει σε ορισμένο χρόνο, με ορισμένο τρόπο. Ο δεύτερος ήρωας ζει άλλο μεθύσι κι’ άλλη περηφάνια. Σ’ αυτό το πεδίο τα φτερά αγγίζουν τη νεκρική σιγή στον ουρανό της μαγιάτικης νύχτας. Αυτός ο μελλοθάνατος παρηγορεί τους ζωντανούς. Είναι άραγε Άνθρωπος ή Θεός; Πάντως ο νικητής αυτός είναι πέρα απ’ τον ήρωα. Η ώρα του θανάτου πλησιάζει. «Θάνατος στους δολοφόνους». «Ζήτω η ΕΟΚΑ ΜΑΣ». «Μακάριος». «Διγενής». Τα ονόματα και οι μορφές των ηρώων στο σταυρό της υψηλής κορυφής, στους γαλαξίες τ’ ουρανού. Λίγο πριν τη θυσία οι μελλοθάνατοι έψαλλαν τον ύμνο της λευτεριάς. Ο λαός γονατίζει, προσεύχεται. Οι Άγγλοι στρατιώτες μνημονεύουν τους Καραολή και Δημητρίου. «Ήταν πραγματικά ήρωες» είπαν. Έτσι όπως στον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο ύμνησαν την Ελλάδα Ανατολή και Δύση, Τσώρτσιλ και Ήντεν το Ηνωμένο Βασίλειο (της αγωγής) των Αποικιοκρατών, ζητωκραύγαζε την νίκη των συμμάχων κατά του αδίκου, για την Ανθρωπότητα. «Ύμνος έγινε η Ελλάδα / σε Ανατολή και Δύση / και ο Τσώρτσιλ και ο Ήντεν / ύμνους είχαν ξεφωνίσει / ». Μ.Π.Κ. Κι όμως λίγα χρόνια μετά πέτρωσαν τα δεσμά των Κυπρίων και κατ’ επέκταση των ελευθερωτών του κόσμου. Η συνείδηση του ότι «οι ήρωες πολεμούν σαν Έλληνες», έγινε Οθωμανικό και Χιτλερικό θηρίο. Έγινε βάρβαρος υποκριτής του διαίρει και βασίλευε. Πόσα χαμόγελα είναι ειλικρινά; Πόσοι είναι Λυτρωτές; Στις εννέα Αυγούστου του 1956 τρεις νέοι ήρωες απ’ τους Αρχαγγέλους του χρέους εκτελούνται. Οι φυλακές δονούνται. Ο Ανδρέας Ζάκος εύχεται να είναι ο τελευταίος Έλληνας Κύπριος που απαγχονίζεται, και χάρηκε γιατί η έκκλησή του, για τη σωτηρία του Άγγλου Κρήμερ εισακούστηκε. Τα γράμματα Ζ.Ι.Μ. Ζάχου Ιακώβου και Μιχαήλ πέρασαν στην αθανασία με τ’ άλλα των προηγουμένων. Γράφτηκαν στα μέρη της Γαληνής που δόθηκε η μοιραία μάχη. Χαράχτηκαν στο σύμπαν, όπως το δράμα των αγνοουμένων, οι πτυχές του οποίου θέλουν ένα άλλο κεφάλαιο ανάπτυξης. Κι ο αγώνας κι οι θυσίες συνεχίζονται. Γονατίζουμε στο χώμα των πεσόντων για Πατρίδα και Θρησκεία. Απ’ τα Ομηρικά έπη ως τον Μακεδονικό αγώνα του ’12-13 και ως την έναρξη του αγώνα της 17ης Μαρτίου 1821 στην Αρεόπολη της Μάνης, της 25ης Μαρτίου επίσης του 1821, της 28ης Οκτωβρίου του 1940 και κάθε έπους. Μαραθώνες, Σαλαμίνες, Σούλι, Αλαμάνα, Γραβιά, Μπιζάνι, μας διδάξαν την αγάπη για ελευθερία. Προσευχόμαστε για αγνοουμένους, Λυτρωτές και φιλούμε τον νωπό Τύμβο της Μακεδονίτισσας. Είθε το κύμα του ήλιου της δικαιοσύνης να μας αγκαλιάσει, για να συνεχίσουμε να υπάρχουμε στο παρόν του παρελθόντος. Τι θα ήταν άραγε ο κόσμος χωρίς το ψυχικό μεγαλείο των αγωνιστών, χωρίς την ιδέα του πνεύματος που κοσμούν τα φτερά της αγάπης;. Απ’ το κλάμα του Σούμαν ως τη συμφωνία του Μπετόβεν την αγαπημένη συμφωνία του Ανδρέα Ζάκου κι ως το σύμπαν η αγάπη καταλύει γόρδιους δεσμούς και κάνει ηττημένους τους αήττητες κατακτητικούς Γολιάθ της αδικίας. Οι αγωνιστές ηρωομάρτυρες διαβαίνουν προς την κορυφή του βάθρου τους. Μόνο η σουρτίνα, η λύρα, το βιολί, τους εκφράζει και μόνο μες της νύχτας τη σιωπή. Γιατί είναι του μη όντος το ον. Είναι η ζωή και το παν. Αφού……του ανδρειωμένου ο θάνατος Θάνατος δε λογιέται!. Αληθώς υιοί Θεού ούτοι εισίν.
Κατσικάδη Νίκη
Συγγραφέας
Μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών
Βραβείο Α' από τον Ελληνικό Πνευματικό Όμιλο Κύπρου (ΕΠΟΚ)