ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ :
giweather joomla module
Παρασκευή, 29 Μαρτίου 2024 - 4:54:19μ.μ.
10
Φεβρουαρίου

"Βίλχελμ Μύλλερ (1794-1827): 190 Χρόνια από τον θάνατο του" του Γιώργου Σταυράκη

Κατηγορία Πεζογραφία

Μια αντιπροσωπευτική νεανική μορφή του φιλελεύθερου προοδευτικού κινήματος της Γερμανίας στην εποχή του.

STAYRAKISΟ Βίλχελμ (Γουλιέλμος Μύλλερ) Γερμανός ποιητής και φιλέλληνας γεννήθηκε στο Ντεσσάου στις 7-10-1794  και πέθανε εκεί τις 30-9-1827.  Το γεγονός ότι αρέσκονταν τόσο πολύ στην ποίηση προκάλεσε την αντίδραση των δασκάλων του. Το 1812 γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου και ασχολήθηκε με φιλολογικές και ιστορικές μελέτες. Ήδη από τα σχολικά του χρόνια φάνηκε ότι θα εξελίσσονταν σε ιδιοφυία, αφού η φιλελεύθερη φύση του και η ορμητική του όρεξη για την εκμάθηση των ξένων γλωσσών αφήνει τους πάντες άναυδους. Ήδη αντιδρά στους παιδαγωγούς του και προκαλεί την οργή και την δριμεία αντίδρασή τους.


O Mύλλερ είχε πολλά όνειρα όταν σπούδαζε στο Βερολίνο και είχε αδυναμία στην γερμανική γλώσσα και φιλολογία. Τον καιρό που ήταν έτοιμος να υποβάλλει την διατριβή του ο Αυστριακός βαρώνος Sack τον κάλεσε σε μια περιοδεία στην Ελλάδα και την Ανατολή, μάλιστα η είσοδος στην ανατολή θα γινόταν από την Κων/πολη.

 

Κατ’ αρχάς επισκέφτηκε την Βιέννη όπου εκεί ζήτησε να γνωρίσει τους ετερόχθονες Έλληνες. Δηλαδή αυτούς που απάρτιζαν τον ευρύτερο Ελληνισμό. Έτσι, είχε την ευκαιρία να μάθει τα δεινοπαθήματα των Ελλήνων και να συνειδητοποιήσει τον τυραννισμένο τους αγώνα, καθώς και την προετοιμασία τους για την ελευθερία. Τόσο πολύ συμπάθησε  τους Έλληνες που θέλησε να μάθει τα Ελληνικά για να μπορεί να επικοινωνεί ακόμα και για να μαθαίνει τις πιο κρυφές και ιδεατές τους σκέψεις. Από ότι θα φαίνονταν αργότερα και με τα ποιήματά του προς τους Έλληνες, ο Μύλλερ ήταν πολύ συναισθηματικό άτομο και αγαπούσε με ειλικρίνεια τους παιδευμένους Έλληνες. Παρόλο που οι απόψεις διίστανται περί της Ελληνικής Επαναστάσεως (δηλαδή, άλλοι ευνοούσαν την Ελληνική επανάσταση και άλλοι υπήρξαν πολέμιοι αυτής, παραδεχόμενοι ότι είναι πολύ νωρίς για κάτι τέτοιο ή ότι αν οι Έλληνες παρέμεναν υποδουλωμένοι στην Οθωμανική αυτοκρατορία, αυτό μπορεί να ήταν και καλό. Δηλαδή, με τη σειρά τους θα επηρέαζαν τους άλλους λαούς και θα γινόταν πάλι η αναγέννηση του οράματος της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Με άλλα λόγια θα γίνονταν ένα είδος πολιτιστικής αναγέννησης.)


Με το που επέστρεψε στο Ντεσσάου δίδαξε κλασσικές γλώσσες, Ελληνικά και Λατινικά. Αργότερα μετατέθηκε στη δουκική βιβλιοθήκη όπου έγινε βιβλιοθηκάριος. Λίγο μετά παντρεύτηκε και απόκτησε ένα παιδί τον περίφημο γλωσσολόγο Μαξ Μύλλερ το 1823.

 

Εκείνο το χρόνο στην Ελλάδα εξερράγη η επανάσταση που είχε μεγάλη απήχηση στη Γερμανία γιατί εκείνη την περίοδο τα βασικά ρεύματα ήταν ο νεοουμανισμός, ο ρομαντισμός και ο λιμπεραλισμός. Mέσα στη σκέψη και στη καρδιά του ποιητή υπήρχαν έντονα τα αισθήματα φιλοπατρίας προς τους Έλληνες και τάσσεται υπέρ του αγώνος τους. Ο ποιητικός ενθουσιασμός του δεν μπορεί να κρυφτεί και παραδίδεται στο έντονο ξέσπασμα που είναι θρήνος, ωδή και αγκάλιασμα για τους πολυπαθείς αγωνιστές.

 

Την ίδια περίοδο συμπαρίσταται με τα ποιήματά του, ενώ ακόμα η επανάσταση είχε άδηλη πορεία. Εξέδωσε λοιπόν το πρώτο τεύχος των Ελληνικών ασμάτων (Lieder der Griechen) που είναι γεμάτο λυρισμό. Έχοντας πάντα κατά νου το φαντασιακό ιδεώδες της Ελληνικής αρχαιότητας, το αρχαίο πνεύμα, συνδύασε στα ποιήματά του την χαμένη ελπίδα που με τον αγώνα τείνει να αναζωπυρωθεί. Το τεύχος περιέχει δέκα ποιήματα που είναι τα εξής: «Οι Έλληνες προς τους φίλους της αρχαιότητός των», «Ο Φαναριώτης», «Η παρθένα των Αθηνών», «Η Μανιάτισσα», «Ο γέρων της Ύδρας», «Ο Ιερός Λόχος, «Οι Έλληνες προς τον Αυστριακόν παρατηρητήν» -που είναι η εφημερίδα του Μέττερνιχ- «Τα πνεύματα των αρχαίων ηρώων κατά την ημέραν της Αναστάσεως», «Τα ερείπια των Αθηνών προς την Αγγλία» και «Η ελπίδα της Ελλάδας».


Ουτοπική αλλά και δροσερή, φαντασιακή αλλά και φιλεύσπλαχνη η όλη αντιμετώπιση του ποιητή για τον Ελληνικό αγώνα υπερέβη κάθε όριο όταν το 1820 δημοσιεύεται η ποιητική συλλογή του καθ’ υπόδειγμα των γερμανικών ασμάτων «με θερμότητα ψυχής και διαύγειαν υπομιμνήσκουσαν παρόμοια ποιήματα του Γκαίτε».


Και ενώ ο Ελληνικός αγώνας φλόγιζε τη ψυχή του και αγρυπνούσε συγκινημένος δίπλα σ΄ αυτούς που πάσχιζαν να ελευθερωθούν και να αποκτήσουν κάποια μορφή κράτους, δημοσιεύει τη δεύτερη συλλογή ποιημάτων του για τους Έλληνες και που περιλαμβάνει τα εξής: «Η Υψηλή Πύλη», «Ο εξόριστος της Ιθάκης», «Αλέξανδρος Υψηλάντης», «Η επιβίβαση των Αθηναίων στα πλοία τους», «Η σκλάβα στην Ασία», «Ο μικρός Υδραίος», «Η διδασκαλία της Μανιάτισσας», «Η γλαυξ».


Ιδιαιτέρως «ο μικρός Υδραίος» προκάλεσε μεγάλη συγκίνηση που ακόμα είναι γνωστός στη Γερμανία.


Επηρεαζόμενος από τους λογίους της εποχής εκείνης και έχοντας κατά νου τις φιλότιμες προσπάθειες του Ελληνισμού, απέχει από τα γενικά συμφέροντα της εποχής  που δείχνει τις Μεγάλες Δυνάμεις να ενδιαφέρονται για την γενικότερη ισορροπία στα Βαλκάνια. Σκοπός του δεν είναι να κάνει πολιτική και να εμπλακεί στα διεθνή προβλήματα αλλά να μεθέξει στο όραμα της απελευθέρωσης, δημιουργώντας το δικό του κανάλι πολιτισμού και ιδεολογίας. Σκοπός του δεν ήταν να προβάλει έναν εγωιστικό εαυτό αλλά να παραδώσει ανάγλυφη την εικόνα του φιλέλληνα και ίσως κάτι παραπάνω του απλού αγωνιστή που μάχεται με την πέννα να καλωσορίσει την αυγή της ελευθερίας. Έτσι το 1823 εκδίδει νέα σειρά ποιημάτων, τρία νέα τεύχη που είναι «Τα νέα άσματα των Ελλήνων». Το πρώτο τεύχος περιέχει επτά άσματα, το δεύτερο οκτώ και το τρίτο επτά. Σ΄ αυτά περιγράφεται ο εμπαιγμός της Ελλάδας από τους Τούρκους, υπαινίσσοντας την φιλότουρκη Ευρωπαϊκή πολιτική και κάνει έκκληση για βοήθεια προς τους Έλληνες.  

 

Το 1824 εκδίδει άλλη μια συλλογή με επτά ποιήματα υπό τον τίτλο «Τα νεώτατα άσματα των Ελλήνων» (Νeueste Lieder der Griechen). Το πιο ωραίο ποίημα είναι «Η Ελλάς και ο κόσμος» όπου συνδέει την ελευθερία με την Ελλάδα και τον κόσμο αναφωνώντας:


«Χωρίς την ελευθερίαν τι θα ήσουν, ω! Ελλάς χωρίς εσέ τι θα ήτο ο κόσμος!» («Ohne die Freiheit, was wärest du Hellas? Ohne dich, Hellas, was wäre die Welt?»).


Mέσα από τα γραφόμενά του εμπεριέχεται όλος ο πατριωτισμός η πίστη και η αφοσίωση όχι μόνο για την Ελλάδα ως ανερχόμενο, νεοσύστατο κράτος αλλά και ως Ελληνική φυλή. Και έτσι υπονοεί όλους τους Έλληνες τους απανταχού παρόντας, όχι μόνο στα στενά όρια του κράτους που θα δημιουργούσαν. Ξεφεύγει έτσι από την τετριμμένη ιδέα περί φτιαχτού κράτους και εξυμνεί το έθνος διαμέσου των αιώνων. Εξυμνεί τον αγώνα μέσα από το πρόσωπο του Βύρωνα και αναφέρεται στο Μεσολόγγι σαν να ήταν η ιδιαίτερη πατρίδα του. Mε περισσή κατάνυξη γράφει τέσσερα ποιήματα: «Η ανάληψις του Μεσολογγίου», «Το νέον Μεσολόγγι», «Έπεσε το Μεσολόγγι», και το «Φρούριον του Ουρανού».


Το 1824 στο Παρίσι εξέδωσε δύο τεύχη που είναι συλλογή σύγχρονων Ελληνικών ποιημάτων, επιχειρώντας αμέσως την μετάφρασή τους στη Λειψία. Είχε τόση αγάπη για τους Έλληνες που δημοσίευσε έργο σχετικό με τον Ελληνικό βίο, είχε δε κατά νου να γράψει για τον νεώτερο Ελληνικό Βίο αλλά τον πρόλαβε ο θάνατος. Έτσι κάποια από τα έργα του εκδίδονται το 1829 υπό τον τίτλο «Egeria». Η ηθική βοήθεια που προσέφερε στους συμμάχους είναι πέρα από κάθε αμφιβολία, η πιό λαμπρή τοποθέτηση της ιδεολογικής του και ηθικής του συμπαράστασης προς τους πάσχοντες Έλληνες.


Πλέον από σαράντα συνθέτες θέλησαν να μελοποιήσουν τα ποιήματά του, μεταξύ των οποίων ο Σούμπερτ και ο Μπράμς. Λες και υπήρξε τόσο μεγάλο σφρίγος που «Η Ωραία Μυλωνού» είναι γεμάτη μουσικά και ποιητικά χρώματα. Μάλιστα ο ίδιος ο Μύλλερ αναλαμβάνει στο πρόσωπο του μυλωνά να εξιστορήσει τις ερωτικές του περιπέτειες.

 

Τα περιεχόμενα αυτού του τραγουδιού είναι:
Στο τέλος μιας κουραστικής μέρας.
Ανθισμένο λινάρι ξέχνα-μη με λησμόνει
Ευχαριστώντας το ποταμάκι.
Η ζωή του μύλου.
Ο ποιητής σαν επίλογος.
Ο ποιητής σαν πρόλογος.
Ο κυνηγός.
Ο μυλωνάς και το ποταμάκι.
Ο περίεργος.
Το τραγούδι της κοίτης του ποταμιού.
Τα λουλούδια του μυλωνά.
Το κακό χρώμα.
Το αγαπημένο χρώμα.
Ζήλια και περηφάνια.
Πρώτος πόνος, τελευταίο αστείο.
Σταμάτα (παύση).
Δικiά μου!
Με ζωηρό ήχο περπατώ
Πρωινός χαιρετισμός.
Ξερά λουλούδια.
Ανυπομονησία.
Ταξείδι.
Που;
Διάλειμμα
Δάκρυ βροχή.

 

Η Ελλάς και ο κόσμος
Τι θα ήσουν, ω Ελλάδα, αν δεν είχες λευτεριά;
Τι θα ήτανε ο κόσμος δίχως σε, Ελλάδα μου;
Όλοι οι λαοί, ελάτε,
Να τα στήθη
Που σας βύζαξαν
Με το γάλα της σοφίας!
Θα τα σκίσουν βάρβαροι;
Να τα μάτια
Που σας φώτισαν
Με αχτίνες θείου κάλλους!
Βάρβαροι θα τα τυφλώσουν;
Να η φλόγα
Που με ζέστη
Μπήκε μέσα στην καρδιά σας,
Και σας είπε
Ποιοι είστε
Τι χρέος έχετε,
Κ’ έτσι αιστανθήκατε
Του ανθρωπισμού τη χάρη,
Την ελευθερία σας!
Θα την πνίξουν βάρβαροι
Όλοι οι λαοί, ελάτε,
Λευτερώστε εκείνους,
Που σας σάς λευτερώσανε!
Τι θα ήσουν, ω Ελλάδα, αν δεν είχες λευτεριά;
Τι θα ήτανε ο κόσμος δίχως σε, Ελλάδα μου;

 

 

 

Μετάφραση: Αλεξάντερ Στάινμετς

Περιηγητής λοιπόν, ταξιδευτής, ονειροβάτης, ονειροπόλος, ρομαντικός, ένας περιπλανώμενος έφηβος-μουσικός καθηλώνει με τη σκέψη του και την ποίησή του τον Γερμανικό λαό και θέτει ευρύτερους προβληματισμούς για την μοίρα της Ελλάδας, μιας αναγενόμενης από τη στάχτη της χώρας,  που λίγο αργότερα θα αναζητούσε την ύπαρξή της μέσα από μια αμφιλεγόμενη πολιτιστική ταυτότητα. Όλο αυτό το φαντασιακό ταμπεραμέντο παραμερίζεται για να φωτισθεί αιωνίως από την ευγενική και τόσο πρόωρα χαμένη προσωπικότητα του Μύλλερ.

 

 


Πηγή: Χριστίνα Στρατηγοπούλου PhD

 

 

 

 

 

 

 

Γιώργος Σταυράκης

Συγγραφέας - Ποιητής

Μέλος του Δ.Σ. στη θέση του γενικού εφόρου, της ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ

Από την ανέκδοτη εργασία με τίτλο: ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΦΙΛΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ

Διαβάστηκε 455 φορές
Βαθμολογήστε αυτό το άρθρο
(2 ψήφοι)

Πολιτιστικο Σωματειο «οι κορυφαιοι»

Ποιοι Ειμαστε

Το mcnews.gr είναι ένα site, που φιλοδοξεί να δώσει στους αναγνώστες του αντικειμενική και ανεξάρτητη ενημέρωση, χωρίς υπερβολές, παραποιήσεις και σκοπιμότητες...

Διαβάστε περισσότερα