Εμπορικό σταυροδρόμι η Βιέννη, βοήθησε τους Έλληνες να αναπτύξουν τις εμπορικές τους δεξιότητες, ενώ παράλληλα φανέρωσαν με την πάροδο του χρόνου τις πολιτιστικές τους καταβολές. Από τη μία εισήγαγαν δέρματα, γούνες, βαμβάκι, κρασί, μπαχαρικά, κ.ά., κι από την άλλη εξήγαγαν διάφορα είδη πολυτελείας δυτικής τεχνοτροπίας. Έτσι, σύντομα σπουδαίοι εμπορικοί οίκοι δημιουργήθηκαν όπως του Σίνα, των Δούμπα, των Δάρβαρη, κ.ά. Περί τους 300 στα 1767 και 4.000 στα 1814, δημιούργησαν δύο Ελληνικές Κοινότητες, σιμά στις ορθόδοξες εκκλησίες του Αγίου Γεωργίου και της Αγίας Τριάδος.
Φορείς της νέας αστικής ευρωπαϊκής τάξης, ίδρυσαν σχολεία, ασπάστηκαν τις ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης, αποτέλεσαν βάση του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, ανέπτυξαν σημαντική ευεργετική δράση στην Ελλάδα, εξέδωσαν εφημερίδες, τύπωσαν εμβληματικά πονήματα, αγκάλιασαν μορφές όπως ο Άνθιμος Γαζής, ο Αθανάσιος Σταγειρίτης, ο Νεόφυτος Δούκας και ο Ρήγας Φεραίος, ενώ αποφασιστική υπήρξε η συμβολή τους τόσο στην προετοιμασία, όσο και στη οικονομική και υλική στήριξη της Ελληνικής Επανάστασης. Στις μέρες μας, η Οδός των Ελλήνων και διάφορα κτίρια με ελληνικές ονομασίες θυμίζουν αυτό το ένδοξο χθες, ενώ οι Έλληνες που διαμένουν σήμερα στην αυστριακή πρωτεύουσα, πλάι στην εκκλησιά και το σχολειό, διαιωνίζουν μνήμες και μέσω της επαγγελματικής, κοινωνικής και πολιτιστικής τους δραστηριότητας συνεχίζουν να αποτελούν ένα αξιοθαύμαστο τμήμα του Απόδημου Ελληνισμού.
Ας μεταφερθούμε τώρα 60 χρόνια πριν, στις 27/12/1959, κι ας διαβάσουμε τι έγραφε ο ανταποκριτής της αλεξανδρινής εφημερίδας "Ταχυδρόμος" σε άρθρο υπό τον τίτλο "Ο Ελληνισμός της Βιέννης", υπογράφοντας απλά με τα αρχικά Γ.Ζ. :
"Βιέννη… Δεκέμβριος… Κυριακή…
Στο Ναό της Αγίας Τριάδος της Βιέννης πλήθος πολύ.
Έλληνες από κάθε γωνιά της ελληνικής γης ταξιδεύουν για αναψυχή, για εργασίες, για θεραπεία.
Καθώς ακούγονται οι ψαλμωδίες από την άρτια χορωδία του Ναού έχει κανείς την ψευδαίσθηση, αφήνοντας το βλέμμα του να γλιστρήσει πάνω σε γνωστά και άγνωστα πρόσωπα, πως δεν ξεμάκρυνε από την πατρίδα.
Μάλιστα, όταν κάποιες ψιθυριστές λέξεις της γλώσσας μας φτάνουν ως τ΄ αυτιά του, τότε η ψευδαίσθηση γίνεται τόσο υποβλητική ώστε να μη χωρά πια καμιά αμφιβολία.
Να, προς την ωραία Πύλη στέκει τώρα, κρατώντας το πυκνό εκκλησίασμα ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Κεντρικής Ευρώπης κ.κ. Χρυσόστομος Τσίτερ. Είναι υποβλητική η στιγμή και δάκρυα έρχονται στα μάτια όλων μας. Γιατί κατά κάποιο τρόπο, έστω και για λίγο, είμαστε κι εμείς "ξενιτεμένοι", μακριά από τον ουρανό και τον ήλιο μας, μακριά από τη γαλανή θάλασσα μας. Και σε μας τους Έλληνες, τους Ρωμιούς, αντίθετα από τους Λατίνους και άλλους λαούς, η ορθόδοξη θρησκεία είναι στενά δεμένη με την Πατρίδα, αφού τα "φλογισμένα ράσα" στάθηκαν πάντα το μεγάλο ξεκίνημα για κάθε εθνικό ξεσηκωμό.
Και πως κανείς να μην το θυμηθεί κατά την ιερή αυτή στιγμή, ότι ο επίσημος εκπρόσωπος της ορθοδοξίας που υψώνει τη δεξιά του και την κινεί σε σχήμα σταυρού, είναι ανιψιός του εθνομάρτυρα Μητροπολίτη Χρυσοστόμου Σμύρνης !
Εδώ στην καρδιά της Ευρώπης, γιατί η Βιέννη είναι η αληθινή καρδιά της, συνεχίζει μέσα στα ειρηνικά πλαίσια της καλλιτεχνικής μεγαλουπόλεως, τη θρησκευτική και εθνική παράδοση, που του χάραξε το επιβλητικό παράδειγμα του μεγάλου συγγενούς του.
Ελληνικές εκδόσεις Βιέννης
Ο Θεοφ. Επίσκοπος κ.κ. Τσίτερ γεννήθηκε στην Τρίγλια της Μικράς Ασίας. Σπούδασε στη Μεγάλη του Γένους Σχολή, στην Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης, στη Θεολογική Σχολή Χάλκης. Το 1924 αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο Αθηνών και δίδαξε ως καθηγητής σε διάφορα ελληνικά γυμνάσια. Το 1936 παίρνει το δίπλωμα φιλοσοφίας από το Πανεπιστήμιο της Βιέννης και αργότερα διορίζεται λέκτορας της Νεοελληνικής στο ίδιο Πανεπιστήμιο μέχρι το 1958.
Σ΄ αυτή την εκλεκτή προσωπικότητα με την ολοκληρωμένη πνευματική κατάρτιση και την πολύπλευρη δράση εμπιστεύτηκε η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία τις τύχες του ορθοδόξου ποιμνίου της Κεντρικής Ευρώπης. Πράγματι, αφ΄ ης ο Θεοφιλέστατος ανέλαβε τα καθήκοντα του, δεν είναι δύσκολο να διαπιστωθεί πως κάτι άλλαξε και ως πνεύμα και ως οργάνωση στην Ελληνική Κοινότητα της Βιέννης.
Η Κυριακή της 6ης Νοεμβρίου 1955 κατά την οποία έλαβε χώρα στη Βιέννη, κατόπιν εκλογής του Πατριαρχείου, η χειροτονία του ως επισκόπου, θα παραμείνει ως ημέρα ξεχωριστή στα χρονικά του ελληνισμού της Βιέννης. Δεν ήταν μονάχα η παρουσία του Αρχιεπισκόπου Θυατείρων Αθηναγόρα, του Καβάλας Χρυσοστόμου, του Κηφισίας, του Ρηγίου Μελετίου και του τότε Μελίτης και νυν Αρχιεπισκόπου Αμερικής Ιακώβου. Ήταν η ανάληψη μιας τόσο σημαίνουσας για την ορθοδοξία θέσεως από κληρικό ανώτερης μορφώσεως και μακράς πείρας.
Η ελληνική κοινότητα Βιέννης έχει τα "ελληνικά" τρωτά της. Δύο εκκλησίες, του Αγίου Γεωργίου και της Αγίας Τριάδος, που αντιστοιχούν προς δύο συγκροτημένες κοινοτικές ομάδες. Δύο Αδελφότητες. Δύο ξεχωριστές κοινοτικές περιουσίες. Οι λειτουργίες εναλλάσσονται κάθε Κυριακή, τη μία στη Φλάισμαρκ και την άλλη στην Γκριχενγκάσσε. Κάθε μία έχει την ιστορία της, τους αγώνες της, τις περγαμηνές, τους ευεργέτες της. Τα μεγάλα ονόματα της – Υψηλάντης, Δούμπας, Σίνας στα παλαιά χρόνια – Τζιρακόπουλος, Κότσικας στα νεώτερα. Ακόμη, αναφέρεται κι η οικογένεια Καραγιάννη, που ένας από τους απογόνους της είναι και ο Χέρμπερτ φον Κάραγιαν, Διευθυντής της Κρατικής Όπερας της Βιέννης και ένας από τους πιο σημαίνοντες διευθυντές ορχήστρας του κόσμου.
Η Επισκοπική έδρα της Βιέννης έχει κι αυτή την ιστορίας της.
Στα 1912 υπάρχει μόνο επισκοπή Θυατείρων με κέντρο το Λονδίνο.
Από το 1926 ως το 1935 συνιστάται Εξαρχία Κεντρώας Ευρώπης με κέντρο τη Βιέννη. Τότε την ορθοδοξία εκπροσωπεί ο θρυλικός Μητροπολίτης Γερμανός Καραβαγγέλης.
Στα 1935 συνιστάται και πάλι η Αρχιεπισκοπή Θυατείρων με έδρα το Λονδίνο, που μαζί με τον Ρηγίου Μελέτιο, τον Βιέννης (Θερμών) Χρυσόστομο αποτελούν το Μικρό Πατριαρχείο. Το θρόνο της Βιέννης λάμπρυναν έπειτα από τον αείμνηστο Καραβαγγέλη, ο Γερμανός (1935-1948) και ο Αθηναγόρας το 1951.
Είχα την τιμή και τη χαρά να γίνω δεκτός στο δεσποτικό από τον Θεοφιλέστατο. Όλα αποπνέουν τη λεπτότητα του ιερωμένου. Τον παρακάλεσα να μου ιστορήσει τα του ελληνισμού της Βιέννης. Ταμείο γνώσεων ακένωτο. Μνήμη απέραντη. Η αφήγηση του δεν έχει τίποτα το επιδεικτικό. Επιθυμία του να κατατοπίζει, να πληροφορεί, να ενημερώνει. Μιλά για τα σημερινά προβλήματα του ποιμνίου του που τον απασχολούν ζωηρώς. Για την ίδρυση του φοιτητικού εστιατορίου, όπου η σπουδάζουσα νεολαία της Βιέννης θα βρίσκει φθηνή, καθαρή και προ παντός την πατροπαράδοτη τροφή της. Και φαίνεται πως η όλη προσπάθεια που πέρασε από πολλά στάδια, πήρε οριστικά το δρόμο της πραγματοποίησης χάρις και στην ένθερμη υποστήριξη του Έλληνα Πρεσβευτή στη Βιέννη εξ. κ. Γρ. Γαρδικιώτη, που με την ευρύτητα πνεύματος που τον διακρίνει και την ανωτερότητα του αγκαλιάζει κάθε πρωτοβουλία που σκοπό έχει να βελτιώσει τα ελληνικά πράγματα στην αυστριακή πρωτεύουσα".
Νίκος Νικηταρίδης
Μελετητής - Συγγραφέας - Αρθρογράφος - Ποιητής
πηγή: hephaestuswien.com
